Kurs ishi mavzu: > Bajardi: Samdti davolash ishi fakulteti 2-kurs 201-guruh talabasi Jalgasova Zulayxa Tekshirdi: dots. Yuldashev S. J. Samarqand-2021 reja

O`PKANING YIRINGLI KASALLIKLARI KLASSIFIKATSIYASI

O`pkaning yiringli kasalliklari quyidagilarga bo`linadi:

1. 
   O`pka absessi:
   

*yiringli absess
*gangrenoz absess
*tarqalgan o`pka gangrenasi
2. Bronxoektatik kasallik:
*atelaktik bronxoektazlar
*atelaktik bo`lmagan bronxoektazlar
3. Plevritlar :
*quruq plevritlar
*ekssudatli plevritlar
4. O`pka sili:
*birlamchi sil kompleksi
*to`sh ichidagi limfa tugunlari sili
*disseminatsiyalangan o`pka sili
*o`pkaning yarim o`tkir va surunkali disseminatsiyalangan sili
*o`choqli o`pka sili
*infiltrative o`pka sili
*o`pka tuberkulomasi
*kavernoz o`pka sili
*fibroz-kavernoz o`pka sili
*sirrotik o`pka sili
* sil plevriti
*yuqori nafas yo`llari , traxeya, bronxlar sili
*pnevmokonioz bilan birga o`tadigan sil
* boshqa organlar va sistemalar sili(markaziy nerv sistemasi, ichak, suyak
bo`g`imlar , buyrak va siydik yo`llari, teri,limfa tugunlari, ko`z sili
*kompensatsiyalangan-A
*subkompensatsiyalangan-B
*dekompensatsiyalangan-C
O`PKA ABSESSIni keltirib chiqaruvchi sabablarga va infeksiyaning o`pka to`qimasiga kirish yo`llariga qarab aspiratsion, obturatsion, metapnevmonik, gemotogen, embolik, limfogen va travmatik absesslarga bo`linadi:
1.Aspiratsion absessning rivojlanishiga yordam beruvchi omillarga hushsiz holat, masalan, og`ir yuqumli kasalligi bo`lgan bemorlar, spirtli ichimliklar ichib mast bo`lish, ba`zan umumiy narkoz ostida o`tkazilgan operatsiyalar kiradi.
2.Metapnevmonik absesslar keying yillarda ancha kam uchraydi, chunki pnevmoniyalar sulfanilamide preparatlar va antibiotiklar bilan yaxshi davolanmoqda.
3.Gemotogen- embolik absesslari ko`pincha septikopiyemiya bilan birgalikda kechadigan kasalliklarda kuzatiladi. Ko`pincha o`pkaning embolik yiringlanishi tromboflebitda, septik endokarditda , osteo-miyelitda, tug`ishdan keyingi sepsisda uchraydi.
4.Limfogen absesslari- koks organlarining yiringli yallig`lanishi bilan og`riyotgan shaxslarda, shuningdek, o`pkaga infeksiya limfogen yo`l bilan kirgan yiringli fibrinoz plevritlarda yuz berishi mumkin.
BRONXOEKTAZlarning uch xil shakli mavjud: silindrsimon, xaltasimon va varikoz bronxoektazlar. Klinik sharoitda silindrsimon bronxoektazlar ko`proq uchraydi, bunda bronx diametric proksimal qismining diametridan ko`p deganda 30 foizga ortiq keladigan silindr ko`rinishida uzunasiga kengaygan bo`ladi. Silindrsimon bronxoektazlar, asosan, bronxlarning VI-X tartibdagi shoxlari damida joylashadi.Xaltasimon( shingilsimon) bronxoektazlar diametri 1 sm dan 10 sm gacha va bundan ko`ra kattaroq bo`ladigan kavaksimon dumaloq tuzilmalardir, ular asosan IV tartib (subsegmentar) bronxlar damidan joy oladi. Varikoz bronxoektazlar bronxning uzunasi bo`ylab xuddi munchoq donalari singari tutashib turadigan kavak tuzilmalar ko`rinishida shakllanadi va varikoz kengaygan venalarga o`xshab ketadi, bu jarayon odatda, IV dan X gacha tartibdagi bronxlarga tarqalgan bo`ladi.
Bronxoektazlarning bu uchala shakli bitta bemorning o`zida bir yo`la uchrashi mumkin. Bular faqatgina kasallikni tasvirlash uchungina ahamiyatga ega bo`lib, uni tasnif etishga asos bo`la olmaydi, ularning klinik va prognostic ahamiyati cheklangan. Ko`proq o`pkaning pastki , ayniqsa chapda joylashgan bo`laklari zararlanadi.
Bronxoektazlarning yuqorida keltirilgan uch xil shaklidan tashqari, quruq bronxoektaz ham uchrab turadi. U ko`proq o`ng o`pka (yuqori qismi) bronxlarida uchrab , qo`zg`algan vaqtda uning asosiy klinik belgisi jarohatlangan joydan qon ketish bilan belgilanadi. Bu bronxoektazlar ko`proq irsiy nuqsonlar bo`lgan bemorlarda uchraydi.