Kurs ishi doc

Kontrolerlar  (maxsus  elektron  sxemalar)  komp’yuter  tarkibiga  kiruvchi  turli 

qurilmalar (monitor, klaviatura va boshqalar) ishini boshqaradi.  

Kiritish-chiqarish  portlari  orkali  protsessor  tashqi  qurilmalar  bilan  ma`lumot 

almashadi. 

Ichki  qurilmalar  bilan  ma`lumot  almashuvi  uchun  maxsus  portlar  hamda  umumiy 

portlar mavjud. 

Umumiy  portlarga  printer,  «sichqoncha»  ulanishi  mumkin.  Umumiy  portlar  2  xil 

bo`ladi:  parallel  —  LPT1—LPT4  deb  belgilanadi  va  ketma-ket  —  COM1—

COM3.  Parallel  portlar  kirish-chiqishni  ketma-ket  portlarga  nisbatan  tezroq 

bajaradi.  

Monitorlar.  Komp’yuter  monitori  (displey)  ekranga  matnli  va    grafik  axborotni 

chiqarishga mo`ljallangan. Monitorlar  monoxrom yoki rangli bo`lib, matnli hamda 

grafik holatlarda ishlashi mumkin. 

Klaviatura.  IBM  PC  klaviaturasi  foydalanuvchi  tomonidan  ma`lumotlarni  va 

boshqaruv  buyruqlarini  komp’yuterga  kiritishga  mo`ljallangan  qurilmadir. 

Klaviaturaning umumiy ko`rinishi undagi tugmachalar soni va joylashishiga qarab 

turli xil komp’yuterlarda farq qilishi mumkin, lekin ularning vazifasi o`zgarmaydi. 

Sichqoncha. Sichqoncha komp’yuterga axborotni kiritish qurilmasi hisoblanadi. U 

klaviaturaning o`rnini to`laligicha almashtira olmaydi. Bu qurilma asosan ikki yoki 

uchta boshqaruv tugmachasiga ega.  

Sichqonchani ulanishining uch usulini ko`rsatish mumkin. eng ko`p tarqalgan usul 

ketma-ket  port  orqali  ulanishdir.  SHinali  interfeysli  sichqonchalar    kamroq 

tarqalgan.  Ularni  ulash  uchun  maxsus  interfeys  yoki  «sichqoncha»  porti  kerak 

bo`ladi.  Uchinchi  ko`rinishdagi  ulanish  PS/2  stilidagi  sichqonchalarda  amalga 

oshirilgan. Hozirgi kunda ular portativ komp’yuterlarda ishlatilmoqda. 

 

SHAXSIY  KOMP’YUTERLAR  (SHK)  —  xammaboplik  va  qo`llashda 

universallik talablarini qoniqtiruvchi, bir kishi foydalanadigan mikro EHMlardir. 

SHaxsiy komp’yuterlar hammaboplik va universallik  talablarini qoniqtirish uchun 

quyidagi hususiyatlarga ega bo`lishi lozim: 

 individual xaridor uchun mos keladigan narxlarda; 

 atrof-muxit sharoitlariga maxsus talablarsiz foydalanish avtonomligi; 

 tuzilishining  boshqarish,  fan,  ta`lim,  turmush  sohalarida  turli  ko`rinishda 

qo`llanishlarga moslashuvchanligi; 

 foydalanuvchining  maxsus,  kasbiy  tayyorgarliksiz  ishlash  imkoniyatini  beruvchi 

operatsion tizimlar va boshqa «do`stona» dasturiy ta`minotlar; 

---

 

 

 ishlashning  yuqori  darajada  ishonchliligi  (buzilmasdan  5000  soatdan  ortiq 

ishlashi). 

Ma`lumotlarni  qayta  ishlash  bilan  bog’liq  biror  masalani  yangi  axborot 

texnologiyasi  doirasida  samarali  bajarish  uchun  qo`llaniladigan  komp’yuterning 

imkoniyatlarini  bilish  lozim.  Ushbu  imkoniyat  xaqidagi  bilimlar  komp’yuterning 

konfiguratsiyasi tushunchasini tashkil etadi. 

SHKlarni  konstruktiv  (tuzilmaviy)  xususiyatlariga  ko`ra  quyidagicha  tasniflash 

mumkin.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KO`CHMA 

KOMP’YUTERLAR 

shaxsiy 

komp’yuterlarning 

tez  

rivojlanayotgan 

kenja 

sinfidir. 

Mo`taxassislar 

fikricha, 

1998 

yilda 

foydalanuvchilarning  50%  dan  ko`prog’i  aynan  ko`chma  komp’yuterlardan 

foydalangan bo`lsa, 2000 yilga kelib bu ko`rsatkich 81% dan oshdi. 

Ko`chma  komp’yuterlarning  ko`pchiligi  akkumulyatorlardan  alohida  (avtonom) 

ta`minlanadi.  Ular  tarmoqqa  ulanishi  ham  mumkin.  Videomonitor  sifatida  ularda 

yassi videoproektorli suyuq kristalli displeylar qo`llaniladi.