Kurs ishi doc

kiritish  va  chiqarish  kabi  —  mantiqiy,  boshqarish,  xotira  qurilmalar  uning 

arxitekturasini tashkil etadilar. 

 

Universal EHMlar arxitekturasiga qarab quyidagilarga bo`linadi: 

EHMning avlodlari 

 

 

1-chi  avlod

  (40  yil  oxiri–50  yil  o`rtalari.):  elektrovakuum  mashinalari  (ENIAK, 

MESM, BESM, Minsk-1 va boshqalar.). 

 

                                  

 

2-chi avlod 

 (50 yil oxiri–60 yil o`rtalari): yarim o`tqazgich mashinalari(«Stretch», 

(SSHA), BESM-6 (SSSR), «Minsk-2», «Minsk-22», «Minsk-32» (Belarus’)). 

 

 

 

 

 

3-chi  avlod 

  (60  yil  oxiri–70  yil  boshi.):  integral  mikrosxemalar  asosidagi 

mashinalar (IMS) (seriya ES eVM (Belarus’): ES-1020, ES-1040, ES-1060). 

---

 

 

 

 

 

 

 

4-chi  avlod 

  (70  yil  oxiri):    katta  integral  mikrosxemalar  asosidagi  mashinalar 

(BIS). 

 

    

Birinchi  SHaxsiy  komp’yuter  4chi  avlodga  tegishli  bo`lib  u  APPLE  firma 

tomonidan  1976  yilda  paydo  bo`ldi.  1981  yilda  birinchi  IBM  –  IBM  PC 

komp’yuter yaratildi. 

5 avlod 

 

Xozirda  juda  jadal  suratlarda  EHMning  5chi  avlodi  ishlab  chiqarish  yo`lga 

qo`yilmoqda.  Bu  keyingi  avlod  komp’yuterlarni  ishlab  chiqarishda  asosan  katta 

integral  sxemalarning  yuqori  darajadagi  integratsiyalash  orqali  amalga  oshiriladi, 

ya`ni  bunda  opto  elektron  mezonlari  qo`llanilyapti(  lazerlar,  galografiya).  5  avlod 

mashinalarining  ishlab  chiqarishning  oldingilardan  farqi  shundaki  ularni  ishlab 

chiqarishda  mutlaqo  boshqacha  masalalar  qo`yilyapti.  Agarda  EHMning  1chi 

avlodidan to 4chi avlodini ishlab chiqarishda ishlab chiqaruvchilar asosiy e`tiborini 

hisob  kitobning  yuqori  samaradorligini  oshirish  va  xotira  hajmini  kengaytirish 

bo`lgan  bo`lsa,  hozirda  5  avlod  ishlab  chiqaruvchilar  o`zlarini  e`tiborini  sun`iy 

intelekt  mashinasini  (keltirilgan  asoslariga  qarab  mantiqiy  xulosa  chiqarish), 

komp’yuter “intellektualizatsiya”sini rivojlantirish - inson va komp’yuter orasidagi 

to`siqni  yo`qotish.  Bu  degani  kelajak  komp’yuterlari  inson  qo`li  bilan  yozsa  yoki 

matn  shaklida  bo`lsa,  blankalar  ko`rinishida,yoki  insonning  ya`ni  EHM  egasini 

tovush  orqali  taniy  oladigan,  bir  tildan  boshqa  tilga  og’zaki  tarjima  qila  oladigan 

bo`ladi. Ko`rinib turibdiki kelajak avlod EHMlarini nafaqat bu sohada bilimga ega 

insonlar  foydalana  oladi,  balki  undan  oddiy  bu  sohada  muayyan  fikrga  ega 

bo`lmagan  inson  ham  foydalana  oladi.  EHMlar  insonning  har  jabhadagi 

yordamchisiga aylanadi. 

Komp’yuterning  asosiy  qurilmalari  quyidagilar:  sistemali  blok,  monitor  va 

klaviatura (sichqoncha bilan). 

Sistemali  blokda  markaziy  protsessor,  operativ  (tezkor)  xotira,  qattiq  disk, 

kontrollerlar,  disketalar  va  lazerli  kompakt  disklar  bilan  ishlash  uchun  qurilmalar 

va boshqalar joylashadi. 

Markaziy  protsessor.  Komp’yuterning  eng  muxim  qismini  markaziy 

protsessor,  (ya`ni  protsessor  va  boshqaruv  qurilmasi)  tashkil  etadi.  Dastur 

yordamida  berilgan  ma`lumotlarni o`zgartiradigan,  hamma  hisoblash  jarayonlarini 

---

 

 

boshqaradigan hamda hisoblash ishlariga  tegishli moslamalarning o`zaro aloqasini 

o`rnatadigan  qurilma  —  protsessor  deb  ataladi.  Arifmetik  va  mantiqiy  amallarni 

bajarish,  xotiraga  murojat  qilish,  dasturdagi  ko`rsatmalarning  berilgan  ketma-

ketlikda  bajarilishini  boshqarish  va  boshqa  amallar  protsessor  zimmasidadir.  Bir 

so`z bilan aytganda, protsessor komp’yuterning barcha ishini boshqaradi va barcha 

ko`rsatmalarini bajaradi. Protsessorlar turlari. 

-

CISC,RISC

,-

AMD K6-2

,-

AMD K6-3

,-

AMD Athlon

,-

Pentium 2

,-

Pentium 3

 

-

Pentium 4

, -

Celeron

, -

Pentium MMX

, -

Motorola