Kurs: 1 O'qituvchi: Nosirova Malika Talaba

Yozma nutq turlari

Yozish tarixi uch xil yozma nutqni o'z ichiga oladi.

1. Dastlab, piktografik xat. Odamlar o'zlarining fikrlarini diagramma va chizmalar orqali ifoda etdilar. Misol uchun, qo'lidagi tayoqchani ushlab turgan otga o'xshash bir otliqning qiyofasi, toshbaqani tasvirlaydigan qayiqlar quyidagicha edi: "Odamlar ko'l bo'ylab qayiqda o'zlarining yo'lboshchilari bilan ketishdi".

2. Bugungi kunda xitoycha yozuvlarda ideografik xat qo'llaniladi. Ideografik tasvir ma'lum bir tilning so'zlari bilan bog'liq emas. Bu raqamlar tasviri degan ma'noni anglatadi. Misol uchun, quyosh va oyning qiyofasi quyosh va oyning chizilgani kabi dekodlashni olib bormaydi. Ular ba'zi narsalarni belgilashlari mumkin.

3. Yozma nutqning eng keng tarqalgan turi - nutq maktubi. Maktublar inson tomonidan bildirilgan.

Yozma nutq vaqtincha emas, balki statik bo'shliqda joylashtiriladi, bu yozuvchiga nutq haqida o'ylash, yozilgan narsaga qaytish va jumlalarni qayta tuzish imkoniyatini beradi. vamatn qismlari, so'zlarni almashtirish, oydinlashtirish, fikrni ifodalash shaklini izlash, lug'atlar va ma'lumotnomalarga murojaat qilish. Shu munosabat bilan nutqning yozma shakli o'ziga xos xususiyatlarga ega. Yozma nutq kitob tilidan foydalanadi, uning ishlatilishi juda qat'iy normallashtirilgan va tartibga solingan. Gapdagi so'zlarning tartibi qat'iy, inversiya (so'zlarning tartibini o'zgartirish) yozma nutq uchun odatiy emas va ba'zi hollarda, masalan, rasmiy ish uslubidagi nutq matnlarida bu qabul qilinishi mumkin emas. Yozma nutqning asosiy birligi bo'lgan jumla sintaksis orqali murakkab mantiqiy-semantik aloqalarni ifodalaydi, shuning uchun, qoida tariqasida, yozma nutq murakkab sintaktik konstruktsiyalar, qatnashuvchi va ergash gaplar, umumiy ta'riflar, kiritilgan konstruktsiyalar va boshqalar bilan tavsiflanadi. ulardan oldingi va keyingi kontekst bilan qat'iy bog'liqdir.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Shomaqsudov A, Rasulev I. O‘zbek tili stilistikasi – T.: O‘qituvchi,1983..

2.Sultonsaidova S., Sharipova O‘. O‘zbek tili stilistikasi – T.: Yurist-media, 2009.

3.Nosirova M. Arab tili stilistikasi. – T.: 2018

E’tiboringiz uchun rahmat!