Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

25-rasm 26-rasm 
Oldinga
 
muvozanat holatidan oldinga yiqilishda tanani tez oldinga 
qo‘shimcha egish tiklovchi harakat hisoblanadi. Bunda oyoq bilan oldinga 
tayanchga kuchli bosim bilan tushadi.

---

106
Oxirida tanani hatarli harakatdan saqlovchi impuls qabul qilinadi. Shunga 
o‘xshash harakatlar (ifodali plastika bilan ma’lum darajada niqoblangan, 
yashirilgan) boshqa muvozanat turlarida ham qo‘llaniladi. 
Muvozanatni bajarish gimnastikachi mushak apparatining koordinatsiya 
faoliyati, shu bilan birga balanslashtirishni malakasiga bog‘liq.
Badiiy gimnastikada ko‘pgina muvozanatlar uchun harakterli bo‘lgan oyoq 
uchida turish bir nechta bo‘g‘imlarni bir paytda harakatlanishi hisobiga sodir 
bo‘ladi.
Oyoq uchida turishni ushlab turishda oyoq kaftini mustahkamlab uning 
ortiqcha harakatlanishini oldini oladigan yon mushaklar katta rol o‘ynaydi. 
Gimnastikachi oyoq kafti retseptorlari orqali keladigan sezgi juda muhimdir. 
4.5.3. Badiiy gimnastikaga xos muvozanatlar texnikasi. 
Oldinga muvozanat 
– muvozanatning eng oddiy turidir. 21,25,26 rasmlarda 
faqat ifodali qismlari bilan farq qiladigan bir necha variantlari ko‘rsatilgan. 
Hamma holatlarda gimnastikachi oyoq uchida turibdi, tayanmagan oyoq gorizantal 
joylashgan, tananing barcha mushaklari taranglashib yuqoriga intilgan. Bunday 
holatlarda eng ko‘p yuklama tayanch oyoqning kafti va sonning bukuvchi 
mushaklariga hamda tayanmagan oyoq soni va orqaning bo‘shashtiruvchi 
mushaklariga tushadi.
Muvozanatni saqlab turishda mushak guruhlarining taranglashish strukturasi 
assimmetrikdir (bu barcha muvozanatlarga tegishli). 27-rasmda olingan (a) va 
orqaga (b) muvozanatni bajarayotgan gimnastikachi mushaklarining elektr faolligi 
harakteri ko‘rsatilgan. 
Muvozanatni bajarish texnikasi va ifodali harakterini tahlil qila turib, 
muvozanatda holatni ma’lum darajada o‘zgarshi texnik talabga bog‘liqligini 
nazarda tutish kerak. 26-rasmda ko‘rsatilgan ko‘p holatni 25-rasmdagi ko‘p 
holatlarga o‘tkazish uchun holatni bir oz o‘zgartirish talab qilinadi.

---

107
Mazkur vaziyatda qo‘llar bilan yuqoriga haakatlanish tayanch maydoniga 
nisbatan tana og‘irligi joyini o‘zgartirib yuboradi va muvozanatni buzilishiga olib 
kelishi mumkin. Bunday vaziyatni vujudga kelmasligi uchun gimnastikachi 
tayanchdan boshqa tomonda joylashgan tana a’zolari bilan buni oldini oluvchi 
harakatni bajarishi kerak.
27-rasm 
Muhokama qilinayotgan holatda bu odatda belning ortiqcha egilishi va 
tayanmagan oyoqning ko‘proq ko‘tarilishi. Oxirgi harakat miqdori ozgina, lekin 

---

108
tayanmagan oyoqning og‘irligi teskari yo‘nalishda harakatlanayotgan ikkala qo‘l 
og‘irligidan ko‘proq.
Ko‘rib chiqilgan oldinga muvozanat gavdani turli darajada egish bilan 
bajariladi. 26-rasmdagi va attitude (21-rasmga qarang) 25-rasmdagi holat 
gorizontaldir. Gavdani oldinga, oxirgi nuqtagacha egib, tayanchsiz vertikal 
muvozanat o‘ziga xosdir. Bunday elementlar yaxshi egiluvchanlikni va 
bo‘g‘imlar harakatchangligini, shu bilan birga