Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

 

---

112
 
 
 
 
 
 
1 2 3 
 
 
 
 
 
 
 
 
4 5 6 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 7 8 9 
33 - rasm 

---

113
Muvozanat nafaqat tana holatini o‘zgartirishda, balki butun tananing umumiy 
harakatida ham bajariladi.
Bu butun tanani muvozanat holatiga o‘tkazish hamda uning tayanch oyoqdan 
o‘tgan o‘qqa nisbatan aylantirish bo‘lishi mumkin. Birinchi holatga oldinga 
muvozanat holatidagi irg‘ishlar misol bo‘la olishi mumkin.
4.6. Burilishlar 
Burilishlar deganda, badiiy gimnastikada, asosan gimnastikachining bir yoki 
ikki oyoqda turib tananing vertikal o‘qi bo‘ylab aylanma harakati tushuniladi. 
Vertikal o‘q bo‘ylab burilish murakkabligi va qiyinchiligi turlichadir. Bunday 
turdagi harakatlar orasida oddiy mashqlar singari (masalan, safdagi burilishlarga 
yaqin), juda qiyin mashqlar ham uchraydi. Texnik nuqtai nazardan olib qaraganda 
burilishlarni bajarishdagi eng asosiy vazifa – bu harakatda turg‘unlikni saqlab 
qolish. Bunda mazkur harakatlar o‘zining biomexanik tavsifiga ko‘ra, 
muvozanatga o‘xshashdir. Lekin oxirgilaridan farqli o‘laroq burilishlar mustaqil 
mashqlar deb qaraluvchi bir qancha xususiyatlarga ega. 
4.6.1. Burilishlar tasnifi 
38-rasmda burilishlarning murakkablik darajasi va bajarish mexanizmiga 
ko‘ra tuzilgan tavsiflash sxemasi keltirilgan. 
 
 
 
 
8-jadval 
BURILISHLAR 
Oddiy 
Oyoqni tekis 
силтаб 
Aylanma siltash bilan
Aralash 
tayanchd
a va bosh 
Oyoqda 
Oldinga 
Orqag
a 
Yong
a 
Ikki 
oyoqda 
Bir 
oyoqda 
Bir 
oyoqda 
Ikki 
oyoqda 
Joyida 
Harakatd
a 
Joyida 
Harakatda 
Kichik 
Katt
a 
Juftlama 
Xatlab 
Irg’ib 
Chalishtirm
a 

---

114
Oddiy burilishlar birorta maxsus harakat texnikasini egallashni talab 
qilmaydi. Ular uchun oddiy malakalar o‘ziga xosdir. Bunga oddiy oyoqlarni 
juftlashtirib, oyoqlarni chalishtirilgan holatidan hatlab burilish. Siltab burilishlar 
tuzilishiga ko‘ra o‘ziga hosdir. Ular oyoqlarni “tekis” siltab bajariladi (oldinga, 
orqaga yoki yonga) va qoidaga ko‘ra, 180
0
dan ortiq bo‘lmagan burilish bilan 
chegaralanali. Quyida bu mashqlar texnikasi to‘g‘risida batafsil yoritilgan. 
Aylanma siltash bilan burilishlarni bajarish o‘ziga hosdir. Bunday burilishlar 
bir oyoqda yoki ikkala oyoqda tayanib bajariladi. Birinchi bo‘lib siltashda 
faqatgina qo‘ldan emas, balki tayanmagan oyoqdan foydalanish o‘ziga hosdir. Bu 
burilishlar bukilgan oyoqlar bilan – kichik va muvozanatga o‘xshash holatda 
bajariladigan – katta burilishlarga bo‘linadi. Ikki oyoqda bajariladigan burilishlar 
ancha murakkab bo‘lishi mumkin, ayniqsa sakragandagi burilishda.