Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

1 2 3 4 
5 6 7 8 
 
9 10 11 12 
37-rasm

---

126
yuqoriga 
“cho‘zilgan”. 
Burilish 
paytida (6-9-kadrlar) qo‘llar yonda 
bo‘lgan holatidan yuqoriga ko‘tariladi. 
Jismoniy nuqtai nazardan qaraganda 
bu harakat burilish tezligini ushlab 
turishga 
yordam 
berish 
bilan 
foydalidir: qo‘llarni yuqoriga ko‘tarish 
aylanish o‘qiga nisbatan gimnastikachi
tanasining 
inertsiya 
vaqtini 
kamaytiradi. 
Burilish 
paytida
gimnastikachining 
boshi 
tanasiga 
nisbatan harakatsiz bo‘ladi, nazar 
to‘g‘riga qaratilgan.
38-rasm
7-faza – “aylanib burilib attitude holatiga kelish”. Bu fazaga kirish mashqga 
murakkab va original harakter beradi. Bu yerda tos-son bo‘g‘imi bukilishi hisobiga 
bajariladigan qo‘shimcha burilish (9-11-kadrlar) sust burilishga “qo‘yiladi”. 
Mexanizmi bo‘yicha bu burilish to‘g‘ri siltab burilish bilan bog‘liq keltirilgan 
harakatlarga tegishlidir (tayanchsiz burilish texnikasi to‘g‘risida 56-betga qarang). 
Gimnastikachi o‘ng oyoqni tos-son bo‘g‘imidan bukib, tayanmagan oyog‘ini 
orqada “qoldiradi” va yelkalari bilan chapga burilib hamda kerishib attitude 
holatiga o‘tadi. Mazkur burilish butun tananing inertsion harakatini yig‘ib mashqni 
yaxlit ijro yetishni tezlashtiradi, shu tufayli inertsiya harakati orqali burilishning 
bilinarli 720
0
ga qaraganda kamayishi ko‘rinadi. 
8-faza – “attitude holatida aylanish”. Bu fazada asosiysi yana tananing 
inertsion harakati hisoblanadi. Gimnastikachi attitude holatini saqlagan holda (yoki 
muvozanat holatida) burilishni davom ettiradi (11-12-kadrlar). Bunda qo‘l holati 
bir oz o‘zgaradi va tayanmagan oyoq bukiladi; bu harakatlar texnik tomondan 

---

127
muhim emas va harakatning ifodali tomoni bilan bog‘liqdir. Faza oxirida jami 
burilish 720
0
ga yetadi.
Yakuniy bosqich. Keltirilgan burilish finali turlicha bo‘lishi mumkin (37-
rasmda u ko‘rsatilmagan). Gimnastikachi butunlay oyoq kaftiga tushib chap 
oyoqda muvozanat saqlab tugatishi mumkin; o‘ng oyoqni tushirib qadam bosishga 
o‘tishi ham mumkin va boshqalar. 
Keltirilgan burilish texnikasi va tuzilishini tahlil qilish bunday turdagi 
burilishlarni, bundanda oddiy yoki murakkab burilishlarning mohiyatini 
tushunishga yordam beradi. Ular orasida faqat qo‘llarni aylanma siltash yoki faqat 
oyoqlarni aylanma siltash bilan bajariladigan burilishlar, oyoqni orqaga yoki 
oldinga siltash bilan burilish, turli holatlarda burilish, katta va kichik burilish 
elementlarini birlashtiruvchi kombinatsiyalashtirilgan burilishlar, to‘g‘ri siltanish 
bilan burilish va boshqalar.