Kuchaytrgichlar

кир
чик
U
U
K

(3.1) 

---

Lampadagi anod tokini Om qonuni bo’yicha topish mumkin: 
;
a
i
a
a
R
R
E
I


(3.2) 
Bu erda E
a
– lampa anodidagi kuchlanish R
i 
– lampaning ichki qarshiligi 
R
a 
– nagruzka karshiligi. 
Kuchaytirgich sxemalarida lampa xuddi transformatorga o’xshab ishlaydi, 
yaʻni bir xil o’zgaruvchi kuchlanishni ikkinchi xil o’zgaruvchi kuchlanishga 
aylantirib beradi.
kup
a
U
E


(3.3) 
bu erda 

- lampaning kuchaytirish koeffitsienti (

transformatsiyalash 
koeffitsientiga o’xshaydi) E
a 
ning bu qiymatini anod tokining formulasiga qo’ysak 
quyidagi ifodaga kelamiz. 
Kuchaytirgichning chiqishdagi kuchlanish quyidagicha aniklanadi: 
a
a
чик
R
I
U

(3.5) 
Bu yerda 
a
a
R
I
,
- mos ravishda lampaning anod toki va anod qarshiligi. (3.4), 
(3.5) va (3.1) ifodalardan foydalanib kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsienti 
aniqlaymiz: 
i
a
kup
a
a
i
kup
kup
a
a
kup
чик
R
R
U
R
R
R
U
U
R
I
U
U
K







a
R


(3.6) 
Oxirgi ifodadan kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsienti lampa 
parametrlariga bog’liqligini ko’rish mumkin. 
10.3. Kuchaytirgichlarning asosiy xarakteristika va parametrlari. 
Kuchaytirgichlarning turlari ko’p bo’lishiga qaramay ular umumiy 
xarakteristika va parametrlariga ega. Kuchaytirgichning asosiy parametrlardan biri 
kuchaytirish koeffitsientidir. U kuchaytirgich chiqishida qaysi bir kattalik (tok, 

---

kuchlanish yoki quvvat) asosiy bo’lishiga qarab aniqlanadi va mos nom bilan 
aytiladi. Masalan, kuchlanish bo’yicha kuchaytirish koeffitsienti chiqish 
kuchlanishining kirish kuchlanishiga nisbati bilan aniqlanadi: 
kup
чик
u
U
U
K

(3.7) 
Xuddi Shunga o’xshash tok va quvvat bo’yicha kuchaytirish koeffitsientlari 
mos ravishda quyidagi ifodalardan aniqlanadi. 
1
2
p
1
2
K
;
P
P
I
I
K
J


; (3.8) 
Amalda ko’pincha kuchlanish bo’yicha kuchaytirish koeffitsientidan keng 
foydalaniladi. Kuchaytirish koeffitsienti birliksiz kattalik bo’lsada, lekin amalda 
“bel” deb ataladigan birliklarda o’lchanadi. 1bel kuchaytirish deganda, chiqish va 
kirish quvvatlari nisbatining o’nli logarifmi birga teng bo’lgan kattalik tushiniladi. 
Kuchaytirish koeffitsienti «neper» deb ataladigan birlikda ham o’lchanadi. U 
kuchaytirish koeffitsientining natural logarifmiga teng. 
K
U
U
непер
K
ln
ln
)
(
1
2


(3.9) 
Kuchaytirgichlarning kuchaytirish koeffitsientini chuqurroq tahlil qiladigan 
bo’lsak, u kompleks kattalik bo’lib kuchaytiriladigan signalning chastotasi va 
fazasiga ham bog’liq bo’ladi: 



)
(
)
(