Kredit tarkibi va kridit munosabatlari

Tovar (mol) garovi ostidagi lombard krediti. Lombard krediti uchun garov ko‘rinishida faqatgina nisbatan baholi tovarlar, qaysiki, ularning savdosi birjada yuritilishi, tovar partiyasining miqdori va sifatini belgilash bilan bir vaqtda bahosini ham aniqlash imkonini berishi shartlarida ishlatilishi mumkin. Masalan, bu kofega, bug‘doyga, shakarga, paxtaga tegishli. Bu tovarlarning qiymat bahosini aniqlash uncha qiyin emas. Tovar turiga qarab garov bahosi 50 dan 66 gacha 2/3 % tebranib turadi. Garov sifatidagi tovarlar bank nomiga yuklatiladi. Bankka tovarni saqlashlik guvohnomasi beriladi. Ayrim hollarda bu mijozning o‘zida ham qolishi mumkin. Lekin bank ruxsatisiz tovardan foydalanish mumkin emas. Yo‘ldagi tovar ayniqsa, dengiz orqali tashiladigan tovarlar garovi ostidagi kredit keng tarqalgan hisoblanadi. Bunday paytda garov hujjati sifatida konosament ishlatiladi.
Qimmatbaho metall garovi ostidagi kredit. Bu lombard kreditining eski usullaridan bo‘lib, hozirda u juda kam ishlatiladi. Garovni baholashdagi qiymat asosan oltin tangalar, slitkalar, kumush, platina va boshqalar qariyb 95 foiz qimmatbaho metall narxiga mos keladi.
Talabnoma garovi ostidagi kredit, har xil moliyaviy talablar, masalan, jamg‘arma omonatlari, sug‘urta shartnomasi bo‘yicha talablar, ipotekalar va boshqalar garov sifatida xizmat qilishi mumkin. Talabnoma garovlarini baholashda ularning turlariga qarab ajratiladi, ammo ularning umumiy darajasi nisbatan yuqori bo‘ladi.
Lombard krediti belgilangan muddatlarda qaytarilmagan hollarda bank imtiyozli oy tugaganidan keyin garov to‘g‘risidagi amaldagi qonunga muvofi q o‘z garov huquqidan foydalanadi.
Lombard kreditining kredit oluvchi uchun afzallik tomonlari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  likvidli mablag‘larga kuchli ehtiyoj sezilgan taqdirda vaqtinchalik, qisqa muddatli pullarni yuzaga keltiradi;
  
• 
  kreditning amal qilish muddati unga bo‘lgan zaruriyatiga bog‘liq ravishda o‘rnatilishi mumkin;
  
• 
  rentabelli qimmatli mulklar garovga qo‘yilganda ularni sotish-ga zarurat qolmaydi;
  
• 
  garovga qo‘yilgan buyumga mulkchilik huquqi saqlanib qoladi;
  
• 
  kredit beruvchi tomon uchun afzalligi.
  

Lombard krediti – bu avvalo ishonchli kredit, ya’ni kredit to‘lovi kechikib qolgan taqdirda kreditor garovni sotadi va tus humdan pulga ega bo‘ladi. Yuqorida biz ba’zi kredit turlariga ta’rif berib o‘tdik, ba’zi kredit turlarining mohiyatini keyingi paragrafl arda chuqurroq ko‘rib chiqamiz.