Kredit-iqtisod

Topishmoqlar va maqollarning tarbiyadagi o„rni 

Topishmoq 

qadimdan  davom  etib  kelayotgan  va  xalqlar  orasida  keng 

tarqalgan  janrlardan  biri  bo‗lib,  tarbiyalanuvchilarning  topqirligini  tarbiyalashda, 

zehnini  o‗tkirlashtirishda,  fikrlash  qobiliyatlarini  o‗stirishda  muhim  ahamiyat  kasb 

etadi.  Topishmoqlar  o‗z  xususiyatiga  ko‗ra  ikki  yoki  undan  ortiq  tarbiyalanuvchilar 

o‗rtasida  mustaqil  fikrlash  yo‗li  bilan,  savol-javob,  tortishuvlar,  bahslar  orqali  olib 

boriladi.  Ular  tarbiyalanuvchilarni  ko‗proq  narsa  va  buyumlarni,  tabiat  va  uning 

hodisalarini idrok qilishga yordam beradi. 

Topishmoqlar  turli  xalqlarda  turlicha  ataladi.  o‗zbek  tilidagi  ―topishmoq‖ 

so‗zining  lug‗aviy  ma‘nosi  «topmoq»  fe‘lidan  olinganligi  ma‘lum,

 

ya‘ni  topishmoq 

top-top o‗ynamoqni bildiradi. Bolg‗orlarda, masalan, topishmoqni «elber» deyishadi. 

―E‖  qishloq  yo  shaharni,  «ber»  esa,  bermoq  fe‘lining  buyruq  maylini  bildiradi. 

Topishmoq javobini topgan odam mukofotga shahar yo qishloq «oladi». Kim ko‗proq 

shahar    yoki  qishloqqa  ega  bo‗lsa,  o‗sha  g‗olib,  deb  topiladi.  O‗zbeklarda  esa, 

aksincha,  topolmagan  odam  jarimaga  «shahar»  beradi.  CHuvashlarda  topishmoqni 

«to‗shmalli  yumax»,  «so‗tmalli  yumax»  deydilar,  bu  «jumboqli  ertak»,  «topolmasa