Kreativ 2020. indd

KREATIV YON DASHUVNING DOMENLARI

19.  Ijodiy qobiliyatning muayyan domenga bog‘liqligi quydagicha dir: 

ijodiy yondashuvning qaysi va qancha sohalari mavjud boʻlishi mumkin? 

Koʻpgina  nazariyotchilar  turli  ijodkorlik  sohalarini  aniqlashga  harakat 

qilib  kelmoqdalar,  shularning  ichida  diqqatga  eng  sazovori  Kaufman 

(va  boshqalar)  (2004  [29];  2005  [28];  2006  [30];  2009  [31];  2012  [32]) 

tadqiqotlaridir.  Soʻnggi  ishlarida  Kaufman  kreativ  yondashuvning  besh 

domenini sanaydi: kundalik, taʼlimga oid, harakatga oid, ilm-fanga oid va 

sanʼatga oid sohalar (Kaufman, 2012 [32]).

20.  Boshqa  tadqiqotchilar  ham  shunga  oʻxshash  kreativlik  sohalari 

haqida ma’lumot berishgan. Runco va Bahleda (1986 [33]) ijodiy faoliyatni 

«sanʼatkorlik» va «ilmiy» sohalariga ajratgan. Amabile fikricha (1983 [34]; 

1996 [35]), ijodiy faoliyat uch umumiy sohaga boʻlinishi mumkin: verbal, 

sanʼatkorlik va muammoni hal qilish. Chen va boshqalar (2006 [36]) ham 

verbal, sanʼatkorlik va matematika sohalari haqida ma’lumot berishgan. 

Kreativ faoliyatni sanaʼtkorlik va verbal sohalarga boʻlish Conti va boshqalar 

(1996 [37]) tadqiqotlarida ham uchraydi.

21.  Kreativlik  sohalarini  oʻrgangan  amaliy  tadqiqotlarning  batafsil 

meta-tahliliga  ko‘ra,  matematika  ilmiy  sohasi  doimo  boshqa  ijodkorlik 

---

13

sohalardan yaqqol ajralib turadi (Julmi va Scherm, 2016 [38]). Ushbu meta-

tahlil  barcha  tadqiqotlarda  kreativlik  sohalari  Kaufman  va  Baer  (2004 

[29])  tomonidan  aniqlangan  amaliy  ijodkorlik,  empatiya/munosabat  va 

matematika/ilm-fan  sohasidagi  ijodkorlikka  boʻlinishi  kabi  umumiy  bir 

qonuniyat kuzatilayotganini koʻrsatmoqda.