Kreativ 2020. indd

SOHA VA VAZIFAGA ALO QADOR BILIMNI INOBATGA OLISH

141.  Soha  va  vazifaga  aloqador  bilim  va  tajriba  kreativ  fikrlashning 

muhim zaruriy shartidir. Ijodiy fikrlashning ishonchli va asosli baholash 

tizimini yaratish maqsadida, test bandlari o‘quvchilar maktab yoki uning 

---

59

tashqarisida oʻrganadigan va qiladigan narsalarga aloqador boʻlishi zarur; 

mavjud bilim hech qanday rol oʻynamaydigan, oʻta mavhum vazifalardan 

iborat testni yaratish maʼnisiz ish boʻlar edi. Masalan, vazifa ssenariysi 

oʻta murakkab boʻlsa va buning natijasida nima qilishlari kerakligini yoki 

nimaga qodir ekanliklarini anglamagan oʻquvchilar ijodiy yondashishdan 

voz kechishlari mumkin.

142.  Taʼlim  resurslarini  test  tuzilishiga  qoʻshish  mavjud  bilimning 

koʻrsatkichlarga taʼsirini kamaytirishning yana bir yoʻli boʻlishi mumkin. 

Bu  qisqa  vazifa  boshlanishida  beriladigan  yoʻriqnoma  yoki  osonlikcha 

foydalanish mumkin boʻlgan yordam funksiyasi shaklini olishi mumkin. 

Ustiga-ustak,  o‘quvchining  ushbu  yordamchi  funksiya  va  vositalardan 

foydalanishni kuzatish orqali uning avvalgi bilim va tajribasining darajasi 

haqida  xulosa  qilish  mumkin.  Masalan,  chizish  vazifasi  mobaynidagi 

kompyuter  sichqonchasining  harakatlanishidan  o‘quvchi  sichqonchadan 

foydalanish tajribasiga ega emasligini anglash mumkin. Shuningdek, test 

tuzilishi  vazifa  mavzusida  yetarlicha  bilimga  ega  boʻlmagan  (masalan, 

aylanma elektr toki soʻralgan vazifada elektr toki haqida tayanch tushun-

chaga  ega  boʻlmaslik)  yoki  test  jihozlari  bilan  yetarlicha  tajribaga  ega 

boʻlmagan  (masalan,  oldinlari  hech  kompyuterda  rasm  chizmagan) 

o‘quvchilarni aniqlashga qaratilgan savollarni ham inobatga olishi mumkin.