Korxona laboratoriyasini tashkil etish

Zavodda nazoratni tashkil qilish

Oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish o‘ziga xos spetsifik xususiyatlarga ega soha bo‘lganligi uchun unga qat’iy talablar qo‘yiladi. Bunday xususiyatlardan biri xom ashyoning turli – tumanligidandir. Meva va sabzavotlar, ularni ozuqaviy yaroqliligini faqat texnik-kimyoviy nazorat orqali aniqlab olinadi. Ishlab chiqarishdagi texnologik jarayonlarning buzilishi oqibatida yaroqli xom ashyo mahsulotlaridan sifati yomon va past ko‘rsatkichlarga ega tayyor mahsulotlar olish mumkin. Masalan, sanitar – gigiena normalarining buzilishi oqibatida, ishlab chiqarish korxonalarida texnologik yo‘riqnomalarning buzilishi oqibatida, meva va sabzavotlar issiq havo haroratida uzoq vaqt ushlab qolinsa, undan tayyorlanadigan konserva mahsulotlarining sifati keskin ravishda buzilishi mumkin. Buning oqibatida xom ashyo sifati qabul qilingan vaqtda sifatli bo‘lgani bilan oxirgi natija, tayyor mahsulot ko‘rsatkichlari past navlarga baholanishi mumkin. Bunday hollarning oldini olish uchun korxonada xom ashyo va tayyor mahsulot sifatini nazorat qiluvchi nazorat bo‘limi tashkil etiladi.

Bunday bo‘limning asosiy vazifalaridan biri, korxonada ishlab chiqarilayotgan xom ashyo va tayyor mahsulotlar standart talablariga javob berishini ta’minlashdan iborat. Har bir sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha nazorat olib borish amalga oshiriladi. SHuning uchun texnik-kimyoviy nazorat konser-valangan oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish korxonalari uchun muhim.

Bundan tashqari xom ashyoning tashqi muhit ta’siri ostida, birinchi navbatda mikroorganizmlar va havo harorati oshishi bilan ularning sifatini o‘zgarishi muhim ahamiyatga ega.

Bu erda korxonalarda qat’iy texnik-kimyoviy nazoratini olib borish muhim ahamiyat kasb etadi. YAna bir muhim omillardan biri ishlab chiqarilayotgan xom ashyo va tayyor mahsulotlar kimyoviy tarkibi murakkab bo‘lganligi, shu bilan birga ularning assortimentlari turli tuman bo‘lganligi sababli ular ko‘p turdagi nazariy usullar bilan aniqlanadi.

Sanitar nazorat - korxonalarda aniq sanitar va gigienik rejimlarga rioya qilishni talab etadi.

Sanitar nazorat funksiyalariga quyidagilar kiradi:

a) xom ashyo, yarim tayyor mahsulot, tayyor mahsulotlar, uskunalar va ishlab chiqarish xonalarining sanitar nazorati;

b) ishlab chiqarishdagi ishchi va xizmatchi xodimlarning sanitar talablariga rioya qilishlarini nazorat qilish.

Ishlab chiqarishda texnik nazorat: Bu ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning standart talablariga javob beradigan, texnologik ko‘rsatmalarga rioya qiladigan xom-ashyo, tayyor mahsulotga qo‘yilgan texnik sharoitlarni bajarilishini ta’minlovchi nazorat turi hisoblanadi.

Ishlab chiqarishda texnik nazorat usullari tayyor mahsulot turlariga va xususiyatlariga qarab bir necha xildan iborat.

Bulardan biri: texnik-kimyoviy nazorat yoki kimyoviy, fizik-kimyoviy analiz usullari bilan nazorat qilish. Bu usul orqali ishlab chiqarilayotgan xom ashyo tayyor mahsulotlarining sifat ko‘rsatkichlari aniqlab boriladi va standart normalariga va texnologik jarayonlar ishi to‘g‘ri olib borilganini tekshirib boriladi.

Organoleptik ko‘rsatkichlar yordamida mahsulot sifatiga baho berish, degustatsiya - tayyor mahsulotning tashqi ko‘rinishi, hidi va mazasini aniqlash demakdir. Ba’zi bir hollarda organoleptik ko‘rsatkichlar bilan mahsulot sifatiga baho berish kifoya qiladi. Xom ashyo va tayyor mahsulot sifatini baholash, shuningdek mahsulotning tashqi ko‘rinishiga qarab uni saralash, navlarga ajratish va nuqsonlarga ajratish.

Korxonalarda ishlab chiqarilayotgan xom ashyo va tayyor mahsulot standart talablariga javob berishini ta’minlanishini nazorat qilish kerak.

Texnologik jarayonlarni to‘g‘ri tashkil qilish va yuqori sifatli konserva mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun korxonada texnik-kimyoviy nazoratni tashkil qila olish katta ahamiyatga ega.