Korxona Iqtisodiyoti va Menejmenti

Ka kvartal yoki yil mobaynida aylanma mablag‘lar to‘la doiraviy aylanish sonini yoki 1 so‘m aylanma mablag‘larga to‘g‘ri keladigan sotilgan maxsulot xajmini ko‘satadi.

• Ka kvartal yoki yil mobaynida aylanma mablag‘lar to‘la doiraviy aylanish sonini yoki 1 so‘m aylanma mablag‘larga to‘g‘ri keladigan sotilgan maxsulot xajmini ko‘satadi.
• Masalan, sotilgan maxsulot xajmi 2000 mln so‘m, o‘rtacha-yillik qoldiq 400 mln so‘m. Unda Ka=2000/400=5, ya’ni yil mobaynida aylanma mablag‘laning 1 so‘m, 5 marotaba aylangan.

Bir aylanish davr uzunligi D quyidagicha aniqlanadi:

• Bir aylanish davr uzunligi D quyidagicha aniqlanadi:
• D=T/ Ka demak Ka=T/D
• Bu yerda:
• T - davr vaqti (oy=30 kun, kvartal=90, yil=360);
• Ka - aylanish koeffitsienti, yoki
• D=(T*O‘q)/Ms
• Keltirgan misolda D=360/5=72 kun.

Aylanma mablag‘larning aylanish davri (D) qancha qisqa yoki aylanish soni (Ka) qancha ko‘p bo‘lsa (maxsulot xajmi o‘zgarmagan xolda), shunchalik aylanma mablag‘lar sarfi kamayadi, yoki bir aylanish doirasiga zarur bo‘lgan mablag‘lar xarakat tezligi oshsa, shunchalik aylanma mabaalardan samarali foydalangan xisoblanadi.

• Aylanma mablag‘larning aylanish davri (D) qancha qisqa yoki aylanish soni (Ka) qancha ko‘p bo‘lsa (maxsulot xajmi o‘zgarmagan xolda), shunchalik aylanma mablag‘lar sarfi kamayadi, yoki bir aylanish doirasiga zarur bo‘lgan mablag‘lar xarakat tezligi oshsa, shunchalik aylanma mabaalardan samarali foydalangan xisoblanadi.

Aylanma mablag‘lar aylanish tezligini oshirish quyidagi yo‘llar bilan amalga oshiriladi:

Ishlab chiqarish zaxiralarini xosil qilish bosqichida - iqtisodiy asoslangan zaxiralar normalarini joriy etish;
xom ashyo, komlektli buyumlar, yarim fabrikatlar bilan ta’minlovchilarni iste’molchilarga yaqinlashtirish;
Tugallanmagan ishlab chiqarish bosqichida - ITT (progressiv, ilg‘or texnologiya, texnikani joriy etish, ishlab chiqarish kimyolashtirish,
chiqindisiz yoki chiqindi texnologiyalarni o‘zlashtirish va x.k.); sanoat ishlab chiqarishni tashkil qilish formalarini takomillashtirish; iqtisodiy raqobatlantirish tizimini takomillashtirish;
moddiy resurslardan tejamli foydalanish; xaridorgar maxsulot ulushini ko‘paytirish va x.k.

E’tiboringiz uchun rahmat!

• E’tiboringiz uchun rahmat!