Ko’rildi” O’. I. B. D. O’:/ / Baqoyev b amaliy dars rejasi №10

Birga-ko’p bog’lanishda, har bir obyektga bir nechta boshqa obyekt mos keladi. Masalan, bir otaga bir nechta farzandlar to’g’ri keladi. Bunday bog’lanishga kompyuterning fayllar tizimi ham misol bo’ladi. Har bir faylga faqat bitta u joylashgan katalog mos keladi, lekin bitta katalogda bir nechta fayllar joylasha oladi. "Kutubxona" ma’lumotlar omborida ham bunday bog’lanish mavjuddir: har bir o’quvchi bir nechta darslik olishi mumkin.

Ko’pga-bir bog’lanish birga-ko’p bog’lanishning aksi bo’lib, bir turdagi bir necha obyektlarga ikkinchi turdagi bir obyekt mos keladi. Birga-ko’p bog’lanishga buva va nabiralar misol bo’lsa, buvalar va nabira ko’pga-bir bog’lanishga misol bo’ladi: chunki har bir nabiraning, odatda, ikkita buvasi bo’ladi. "Kutubxona" ma’lumotlar omborida ko’pga-bir bog’lanish sifatida bir necha o’quvchilarning bir turdagi darslikdan, masalan, 8-sinf informatika darsligidan foydalanishlarini keltirish mumkin.

Ko’pga-ko’p bog’lanishga misol sifatida 9-a sinf o’quvchilari to’plamining ular foydalanayotgan darsliklar to’plami orasidagi bog’lanishni keltirish mumkin. Odatda, sinf o’quvchilarining barchasi kerakli barcha darsliklar bilan ta’minlangan bo’ladi va ular orasidagi bog’lanishlarni har bir darslikning o’quvchilar bilan bog’lanishlari to’plamidir, ya’ni bu bog’lanishlarning o’zini ko’pga-bir va birga-ko’p bog’lanishlar orqali ifodalash mumkin. O’z navbatida bu yerdagi ko’pga-bir va birga-ko’p bog’lanishlarni ham soddalashtirib, birga- bir bog’lanish ko’rinishiga keltirish mumkin. Bu esa quyidagicha bajariladi: ikki ustunli jadval tuzamiz, birinchi ustunga o’quvchining familiyasini, ikkinchi ustunga o’quvchi olgan darslikni yozamiz. Agar o’quvchi bir necha darslikdan foydalanayotgan bo’lsa, jadvalda shuncha satrning birinchi ustuniga o’quvchi familiyasi, ikkinchi ustunga esa u foydalanayotgan darsliklarni ketma-ket yozamiz. Bu amalni sinfdagi barcha o’quvchilar uchun bajarib, birga-bir bog’lanishlardan iborat bo’lgan jadvalni hosil qilamiz.

Umuman olganda har qanday bog’lanishlarni birga-bir bog’lanishlar to’plami ko’rinishiga keltirish mumkin. Bu narsa isbot qilingan bo’lib, informatikada undan keng foydalaniladi va natijada har qanday ma’lumotlar to’plami va ular orasidagi bog’lanishlar jadval ko’rinishidagi ma’lumotlar omboriga keltiriladi.