Ko‘prikli kranlarning vazifasi va tuzilishi. Avtokranlar vazifasi, tuzilishi va turlari

30 Mavzu: Yuk iluvchining yuk ilish va bo‘shatish jarayonida bajaradigan vazifalari.




31 Mavzu: Avtokranlar va uning ishlatilish soxalari.





XCMG QY70K YUK MASHINASI KRANINING TEXNIK XUSUSIYATLARI 

Туркум	Параграф		Ўлчам	Параметрлари
Ўлчамлари (таҳрирлаш)	Максимал узунлиги		мм	13500
	Максимал кенглиги		мм	2800
	Максимал баландлиги		мм	3510
Оғирлиги	Транспорт ҳолатидаги максимал масса		кг	41000
	Осларга тушадиган оғирлик	Олд оси	кг	15000
		Орқа оси	кг	26000
Қувват	Мотор модел			WД615.44	WД615.46
	Двигател қуввати / мин		кВт/ об/мин	235/2200	266/2200
	Двигателнинг айланиш моменти / мин		Кгм/ об/мин	1250/1500	1460/1400
	Двигател тезлиги		Об/мин	2200	2200
Транспорт ҳолатига	Транспорт тезлиги	Максимальная	Км/ч	75	75
	Бурилиш диаметри	Минимальный	м	24
	Клиренс минимальный Минимал замин расмийлаштируви		мм	270
	Угол въезда Кириш бурчаги		о	16.5
	Угол съезда Чиқиш бурчаги		о	11.3
	Тормоз масофа 30 км / ҳ)		м	10
	Максимальный подъем Максимал лифт		%	35
	100 км / соат учун ёқилг'и сарфи		л	42

Kran rejimida texnik xarakteristikalar

Категория	Пункт		Размерность	Параметры
Юк кўтариш	Максимал юк ҳажми		т	70
	Минимальный вылет Минимал жўнаш вақти		м	3
	Орқа ўлчам		м	3,550
	Максимал юк моменти	С основной стрелой Асосий боом билан	кНм	2303
		С выдвинутой стрелой Кенгайтирилган боом билан	кНм	1043
		Кенгайтирилган боом узатма кабели билан	кНм	492.8
	База выносных опор Оутриггер базаси	Поперек шасси	м	5,75
		Вдоль шасси	м	6.9
	Длина стрелы	Основная стрела Асосий strela	м	11.2
		Кенгайтирилган стрела	м	42
		Кенгайтирилган стрела кенгайтмаси кабел	м	58
	Жибнинг бом о'қига мойиллиги бурчаги		0	0,15,30
Иш ҳаракатларининг тезлиги	Кўтариш вақти	Кенгайтирилган стреле бўйича	с	75
	стрелы телескопи вақти	Тўлиқ узатма	с	150
	Максимал бурилиш тезлиги		Рад/мин	2
	Таянчларни кенгайтириш ва кранни осиш вақти	Таянчларни кенгайтириш	Синхрон кенгайтмаси с 30 Синхрон ичкарига итариш с 20
		Кранни осиш	Синхронное осилган с 35 Синхронное ичкарига итариш с 12
	Скорость подъема крюка лебедками Винcе томонидан канcа кўтариш тезлиги	Асосий	Тўлиқ юк м/мин 75 Юк йўқ м/мин 130
		Ёрдамчи	Полная нагрузка м/мин 98 Без нагрузки м/мин 108

Jib uchun to'liq yuk balandliklari (oviform bom)

Нишаблик бурчаги стрелы	Стрела 42,0 м
	Жибнинг бурилиш бурчаги
	0		15		30
	Гусек 8,5 м	Гусек 15,0 м	Гусек 8,5 м	Гусек 15,0 м	Гусек 8,5 м	Гусек 15,0 м
78	4000	2500	2700	1400	2400	1100
75	3600	2100	2500	1250	2300	1040
72	3200	1800	2300	1150	2200	990
70	2900	1700	2200	1100	2100	950
65	2400	1400	2000	950	1900	880
60	1850	1200	1800	880	1700	830
55	1250	900	1200	800	1100	780
50	850	610	800	550	700	500

XCMG QY70K yuk mashinasi kranining yuk balandligi xususiyatlari
To'liq kenglikdagi barcha asosiy strela bo'limlari uchun ishlash ko'rsatkichlari. Kilogramm, metr o'lchov birliklari

Иш радиуси, м	Стрела узунлиги
	Бурмалар стрела (11,2 м)	Стрела (15,05 м)	Стрела (18,9 м)	Стрела (26,6 м)	Стрела (34,3 м)	Кенгайтирилган стрела (42,0 м)
3,0	70000
3,5	63500
4,0	54500	46500	36500
5,0	47000	40500	35500	22500
6,0	38500	33500	33500	22500
7,0	29500	26500	25500	21500	17000
8,0	22500	21500	21300	19500	16000
9,0	17500	17500	17000	17000	15000	9200
10,0		14000	13800	15200	13500	8900
12,0		9800	9500	10600	11600	8100
14,0			6600	8000	9300	7400
15,0			5600	7000	8000	7100
16,0			5000	6000	7000	6500
18,0				4800	5500	5500
20,0				3800	4200	4800
22,0				2850	3200	3800
24,0					2500	3000
26,0					1900	2300
28,0					1500	1900
29,0					1100	1600
30,0					850	1400
32,0						1100
34,0						850
36,0						600

32 Mavzu: Qurilish mashinalarining rivojlanish tarixi.
Qurilish mashinalarining amalda paydo bo'lishini X IX asm ing boshlari deb hisoblashimiz mumkin, chunki bu davrda bug* mashinalari paydo bo'lgan va keng qo‘llanila boshlagan edi. Birinchi qurilish mashinalaridan dvigateli 15 ot kuchiga ega bo'lgan bug'li ko'p cho'm ichh yer kavlagich hisoblanib, bu mashina Peterburg
tem ir yo'llari muhandislari instituti direktori A.Betankur rahbarhgida 1812- yilda Ijorsk zavodida yasalgan.

1836- yilda amerikalik mexanik V. Otis tom onidan eng m uhim qurilish mashinalaridan biri bo'lgan bug' ekskavatori kashf etildi. U ning ch o‘michining hajmi 1,14 m 3 b o ‘lib, vertical joylashgan bug' mashinasining quvvati 15 ot kuchiga ega, bug‘ quvurh qozonining bosim i 5 atm va uch odam bilan boshqarilib,
sakkizta ishchi mavjud bo'lib, yo‘llar tayyorlash va zaruriy hollarda m ashinani harakatlantirar edi (ekskavator harakat qism ining yuritmasi y o ‘q edi). Hozirgi zam on ekskavatorlari singari uning ham uchta asosiy: cho'm ichni ko'tarish va tushirish, hartum- (strela)ni burish va tirsakni harakatlantirish ham da tortish kabi
ishchi m exanizm lari bor edi. Ekskavatoming ish unumdorUgi 30 dan 80 m 3/soat gacha b o‘lib, xuddi shunday hajmdagi zamonaviy ekskavatorlardan ish unum ­
dorligi 1,5—2 marta kam, massasi bo'yicha ancha og‘ir edi.



33 Mavzu: Yuk ilish organlarining ishlarini xavf xatarsiz bajarish.

Yuk ko‘tarish qobiliyatini cheklagich ta’siridan keyin yukni tushirish yoki yuk paytini kamaytirish uchun boshqa mexanizmlar yoqilish imkoni bo‘lishi lozim.

Ikki yoki undan ko‘p yuk ko‘tarish xarakteristikasiga ega bo‘lgan kranlarda, yuk ko‘tarish qobiliyatini cheklagich qurilmasini yuk ko‘tarish xarakteristikasi tanlanishiga muvofiq moslashtirish tanlash imkonini beruvchi qayta ulagich bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak. Minora kranlari qayta ulagichlarga yo‘l beruvchi imkoniyat bo‘lishi mumkin emas. Ko‘tarish qobiliyati cheklagichi ximoya paneli yoki releli (elektron) bloki tamg‘alangan bo‘lishi kerak.

Ko‘priksimon turidagi kranlar yuk ko‘tarish qobiliyati cheklagichlari bilan jihozlangan bo‘lishi kerak, agar ishlab chiqarish texnologiyasi bo‘yicha qaytadan ortmoq mumkin bo‘lsa. Ko‘prik uzunligibo‘yicha yuk ko‘tarish qobiliyati o‘zgaruvchan kranlar xam shunday cheklagichlar bilan jihozlangan bo‘lishi kerak.

Ko‘priksimon turdagi kranlarda yuk ko‘tarish qobiliyatini cheklovchi qurilmalar. ularni 25% dan ortiq yuk ko‘tarish imkonini bermasliklari lozim.
Elektrli kranlarda xavfsizlik asboblari va moslamalari (oxirgi o‘chirgichlar, kabina eshigi va lyukning blokirovkasi, avariyaviy o‘chirgich va x.k.) elektr zanjirini uzishga ishlashi lozim.
Quloch o‘zgarishi bilan yuk ko‘tarish qobiliyati o‘zgaradigan kranlarda, o‘rnatilgan qulochga muvofiq, yuk ko‘tarish qobiliyatini ko‘rsatgich ko‘zda tutilgan bo‘lishi kerak. Yuk ko‘tarish qobiliyatini ko‘rsatgich shkalasi kran boshqaruvchisining ish joyidan aniq ko‘rinishi kerak.
Yuk ko‘tarish qobiliyatini ko‘rsatish shkalasini darajalashda, qulochni o‘lchash ushbu qulochga muvofiq ilgakda yuk bilan gorizontal maydonchada bajariladi, shkalada belgilash ishlari yuk tushirilgandan keyin bajarish kerak.
Quloch (strela)li o‘ziyurar kranlarning burilmaydigan ramasida va kabinada, kran egilishini ko‘rsatuvchi ko‘rsatgichlar (kranomerlar va ovozli ogoxlantiruvchi qurilma) o‘rnatilgan bo‘lishi kerak. Chiqarilgan tirkagichlarni boshqarish kabinadan tashqarida bajarilganda, kranning burilmaydigan ramasida kran egiluvchanligini ko‘rsatuvchi qo‘shimcha ko‘rsatgich bo‘lishi kerak.
Uchigacha 15 m va undan baland bo‘lgan balandlikdagi minora kranlar, oraliq masofa (prolet) si 16 m dan ko‘p chorpoya kranlar, portal va kebelli kranlar, ko‘priksimon yuklovchi va qayta ortuvchi kranlar, kranning ishchi xolati uchun pasportda ko‘rsatilgan shamol tezligidan ko‘tarilganda ovozli signalni avtomatik ravishda yoqadigan asbob (anemometr) bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak.
Quloch (strela)li o‘zi yurar kranlar ishlab chiqarilishda, strelani krandan elektruzatgichlar liniyalari simlarigacha xavfsiz masofaga ko‘tarish, burilish va siljitish mexanizmlarini avtomatik o‘chirish uchun, ish xarakatlarini chegaralovchi qurilma bilan jihozlangan bo‘lishi.
Portal kranlar, kranni elektr bilan ta’minlovchi kabelni avtomatik o‘rovchi barabanlar bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak. Kranlarning elektr uskunalari, uning montaji, tok yetkazib berish va yerga ulanish elektrqurilmalar tuzilishi Qoidalari va texnik tartibga solish bo‘yicha me’yoriy hujjatlarga muvofiq bo‘lishi kerak. Yuk ko‘tarish kranlari elektrdvigatellarini boshqarish elektr sxemasida yo‘l o‘yilmaydi:
a) Yuk ko‘tarish mashinasini kuchlanish tizimi tiklanganida, elektrdvigatellarni o‘z-o‘zidan ishga tutishishi;
b) Elektrdvigatellarni tezlikning ko‘rsatilmagan sxema bo‘yicha ishga tushirish;
v) elektrodvigatellarni saqlovchi moslamalar kontaklari bilan ishga tushirish (oxirgi o‘chirgich va blokirovka qurilmalari kontaktlari).




34 Mavzu: Po‘lat simli arqonlar turlari va tuzilishi.









Ko'p marta cho'zilib, so'ng termik va kimyoviy ishlov berilgan yaltiroq yoki ruxlangan po'lat simlardan (diametri 0,2 dan 0,3 mm gacha) eshilgan arqon p o ‘lat simli arqon deyiladi.
Bu arqonlarning m ustahkam lik chegarasi 1600...2600 MPa bo‘ladi. Po‘lat simli arqonlar (18-rasm, a) har biri po‘lat similar 2 dan tarkib topgan o ‘rimlar 1 dan to ‘qilgan. 0 ‘rimlar kanop
o ‘zak 3 atrofiga yoki o ‘rimlarning o ‘zidan yumshoqroq po‘lat simdan qilingan o ‘zak atrofiga o‘raladi.
Yuk ko‘taruvchi mashinalarda ko‘pincha q o ‘sh o ‘rimli arqonlar ishlatiladi: aw al p o ‘lat simlar markaziy sim atrofida eshiladi, so‘ngra o ‘rim o ‘zak atrofida eshilib, po‘lat simli arqonhosil qilinadi. Arqondagi po‘lat simlar va o'rimlar soni har xil boMadi. Ammo yuk ko‘taruvchi mashinalarda asosan olti o ‘rimli arqonlar ishlatiladi. 0 ‘rimlar ichidagi po‘lat simlar soni 19 va 37 ta bo'ladi. Sakkiz o ‘rimli po‘lat arqonlar kranlarda va ko‘targichlarda kichik diametrli barabanlar va shkivlar ishlatilganda qo‘llaniladi. Ko‘p qavat arqon o ‘raladigan barabanlarda ular ishlatilmaydi. Po‘lat arqonlar bir tomonlama (18-rasm, a) va ayqash (18-rasm, b) qilib eshilishi mumkin. Bir tomonlama eshilganda har qaysi tola va arqonni eshish yo‘nalishi bir xil boMadi. Bunday po‘lat arqonlar kam yeyiladi va egiluvchanroq bo‘ladi, ammo kuch (nagruzka) ostida osongina b o ‘shaladi. Ayqash eshilgan p o ‘lat arqonda o ‘rimdagi simlar va arqondagi o ‘rimlar yo‘nalishi qarama-qarshi bo‘ladi, bunday arqonlar tezda bo‘shab ketmaydi.




35 Mavzu: Po‘lat arqonni konussimon vtulkada mahkamlash usuli.









36 Mavzu: Arqon uchlarini chig‘ir barabanlariga bitta va ikkita pona bilan mahkamlash.