Konstruksiyalar

93. Nima uchun xomutlardagi to‘plangan zo‘riqishlarni  
taqsimlangan zo‘riqishlar bilan almashtiriladi?
hisoblashni osonlashtirish uchun shunday qilinadi. Agar 
to‘plagan kuchlardan foydalanilsa, har safar nechta xomut 
(ko‘ndalang sterjen) qiya darzlarni kesib o‘tgani va ulardagi 
zo‘riqishlar yig‘indisini hisoblashga to‘g‘ri keladi. Agar taqsim-
langan yuklardan foydalanilsa: q
sw
 = R
sw
A
sw
 /s (bu yerda, s –  
xomutlarning qadami), Q
sw
 ni hisoblash soddalashadi: Q
sw
 = 
=∑R
sw
A
sw
 = q
sw
c
o
. Bunday usulni qo‘llash shartlidir. 
94. Nima uchun ko‘ndalang va qiya armaturalarning hisobiy  
qarshiligi bo‘ylama armaturalarnikidan kam bo‘ladi?
Chunki qiya darzlar notekis ochiladi: dastlab ko‘proq, oxiri-
da esa kamroq. Shuningdek, armatura ham notekis deformat-
siyalanadi, darzlarni kesib o‘tadigan joylarda undagi zo‘riqish-
lar ham notekis taqsimlanadi: ayrim sterjenlarda kuchlanish 
oquvchanlik chegarasiga yetib boradi, boshqalarida esa yetib 
bormaydi. Uning notekisligi 0,8 ga teng bo‘lgan ish sharoi-
ti koeffitsienti bilan hisobga olinadi. Bu yerda R
sw
 = 0,8 R
s
. 
Bundan kelib chiqadiki, ko‘ndalang va qiya armaturalar qiya 
darzlarning har ikkala tomonidan ishonchli ankerlangan bo‘li-
shi kerak. 

---

68