Konstruksiyalar

96. Teng taqsimlangan yuk ta’sir qilganda ko‘ndalang  
kuchlar bo‘yicha qiya kesimlar mustahkamligi qanday 
tekshiriladi?
Agar elementning barcha parametrlari ma’lum bo‘lsa, u 
holda dastlab kesilish momenti aniqlanadi M
b
=ϕ
b2
(1+ϕ
n
+ϕ
f
)
R
bt
 bh
0
2
, keyin q
sw
 = R
sw
A
sw
/s, keyin Q
s,inc
=R
sw
A
s,inc
•sinα 
va undan so‘ng har ikki hol bo‘yicha mustahkamlik aniqla-
nadi.
1. c = c
0
 = 
; Q
b
=Mb/c; Q
sw
=q
sw
c
0
; Q=Q
max
–qc. 
Agar shart bajarilmasa, ya’ni Q > Q
u
= Q
b
 + Q
sw
 + Q
s,inc
 bo‘lsa, 
armaturani ko‘paytirish kerak: yo ko‘ndalang armaturani (u 
holda hisoblash c ni aniqlashdan boshlanadi) yoki qiya arma-
turani (u holda mustahkamlik sharti bajarilishini yana bir mar-
ta tekshiriladi). Agar hisoblashning boshlanishida c < h
0
, bo‘lib 
qolsa, u holda c = h
o
 qabul qilinadi, agar c > 2h
0
, bo‘lsa, dar-
hol ikkinchi hol bo‘yicha hisoblashga o‘tiladi.
Agar c
0
 uzunligi bo‘ylab xomutlarning qadami o‘zgarsa, 
mustahkamlikni tekshirishni ma’lum bir interval bilan, ket-
ma-ket kesim tanlash yo‘li bilan aniqlanib, ho dan 2h
0
 gacha 
chegarada c = c
0 
qabul qilinadi.

---

70
2. c = 
. Agar c > c
max
, bo‘lsa c = c
max
. Qabul 
qilinadi, keyin Q
sw 
= q
sw
h
o
, aniqlanib, undan keyingi ope-
ratsiyalar bi rinchi holdagi kabi bajariladi. Agar mustahkamlik 
sharti bajarilmay, ko‘ndalang armaturalarni oshirishga to‘g‘ri 
kelsa, u holda c ning qiymatini o‘zgartirmagan holda Q
sw 
ning yangi qiymati bilan mustahkamlik tekshiriladi. 
Q
sw 
ning qiymatini oshirilganda, xomutlar orasidagi masofa 
50 mm dan kam bo‘lishi mumkin emasligini unutmaslik lozim 
(36-savolga qaralsin). Umuman olganda egiluvchi elementlar-
ning tayanch uchastkalarida armatura zich bo‘lganligi sabab-
li beton qorishmasini yotqizish va zichlash ishlari qiyinlashadi. 
Buni injener konstruktorlar unutmasligi kerak.