Конспект 5340600«Финанслар», 5340900«Бухгалтериялық есап ҳәм аудит»

15.2-сүўрет. Баҳалар диверсификацияланбағандығы пайданы
сәўлелендириўши графикалық.
Тутыныў көлемине көре баҳалар диверсификацияси. Базы бир товарларға болған талап ол товарды ислеп шығарыў ҳәм сатыў асқан сайын кемейип барады. Бундай товарға электр энергиясы мысал бола алады. Ҳәр бир тутыныўшы бир айда белгили муғдардағы (киловатт/саат) электроэнергияға пул төлеп, оннан артығын төлеў қәбилийети пәсейип барады.
Товарлар категориясына көре баҳа дифференциациясы. Усы түрдеги баҳа дифференциациясы қарыйдарларды олардың талап сызығына көре еки яки оннан артық топарларға болады, демек, ҳәр бир топардың өз талап сызығы болып, бул талап сызығы басқа топарлардыкы қарағанда жатықлығы менен парық етеди. Бунга мысал ретинде самолётга, пароходқа сатылатуғын билетлердиң классларга бөлинип, ҳәр түрли жолаўшыларға түрли баҳаларда сатылыўын, бирдей спиртли ишимликлериниң ҳам ҳәр түрли сортлари түрли түрли баҳаларда сатылыўын, музқаймақлар (балалар ушын, үлкенлер ушын), талабалар, напақадағылар ҳәм нагиранлар ушын етилетуғын жеңилликлерди келтириў мүмкин.
Қайталаў ушын сораўлар

1. 
   Монополияга қарсы нызамлардың мақсети ҳәм әҳмийети неден ибарат?
   
2. 
   Монопол ҳәкимиятқа ийе болған фирмалардың баҳаны белгилеў стратегиясының тийкарын не шөлкемлестиреди?
   
3. 
   Баҳалар диверсификациясы турлери ҳәм оларға характеристика бериң.
   
4. 
   Товарлар категориясына қарап, оларға баҳа белгилеўдиң шәртлери нелерден ибарат?
   
5. 
   Өзбекстан Республикасында қабылланған монополияға қарсы нызамды тәрийплең бериң.
   

16-тема. Мийнет базары ҳәм кәрханаларда мийнет ресурсларынан пайдаланыў
(2 саат)

1. 
   Мийнет қатнасықлары ҳәм мийнет ресурсларынан пайдаланыў
   

Көрсеткишлери.

2. 
   Жумыс хақы.
   
3. 
   Мийнет базары, мийнет усынысы ҳәм мийнетке болған талап.
   
4. 
   Бәсекелескен, монополистик ҳәм монопсоник мийнет базарлары.
   

Ислеп шығарыў факторлары базары дегенде, мийнет, шийки зат, капитал, жер ҳәм басқа ислеп шығарыў ресурслары базары түсиниледи. Ресурслар базарындағы талап ҳәм усыныс тутыныў товарлари базары тәсиринде қәлиплеседи. Соның ушын ҳам ресурсларга болған талап өним талап болып, фирманың ислеп шығарыў көлеминен ҳәм оның қәрежетлерине байланыслы.