Konfransinin

ƏTRAF MÜHITIN TƏSIRINDƏN INSAN 

SAĞLAMLIĞINA VURULA BILƏCƏK ZƏRƏRIN 

ÖDƏNILMƏSININ HÜQUQI ASPEKTLƏRI. 

 

Tələbə:                                                           Elmi rəhbər: 

İsmayılov Əziz Fiktət oğlu                            dos.M.Abdullayeva

 

III kurs, qr.351.6 

 

 

 

 

 

 

 

 

      

        Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyanın maddələrinə 

görə  hər  vətəndaşın  saglam  ətraf  mühitdə  yaşama  həmçinin 

onun sağlamlığına və əmlakına vurulmuş zərərin əvəzini almaq 

hüququ  vardır.  Vətəndaşların  sağlamlığına  vurulan  zərər 

baxımından  göstərilən  müddəalar  "Ətraf  mühitin  mühafizəsi 

haqqında"qanunu  və  Azərbaycan  Respublikasının  digər  nor-

---

385 

 

mativ  hüquqi  aktları  əhəmiyyətli  dərəcədə  tamamlayır. 

Beləliklə,  ətraf  mühitə  zərərin  vurulması  nəticəsində  yaranmış 

münasibətlər  ətraf  mühitin  mühafizəsi  faktından  irəli  gələn 

konstitusiya,  ekoloji,  mülki  və  inzibati  hüquqi  münasibətlərin 

kompleksindən  ibarətdir.  Əslində,  ətraf  mühitə  vurulan  zərər 

müəyyən  bir  sahədə  ətraf  mühitin  vəziyyətini  müəyyən  edən 

insan  fəaliyyətindən  yarana  bilər.  Baxmayaraq  ki,  təbii  və 

fövqəladə təbiət  hadisələri ilə əlaqədar olduqca tez-tez ekoloji 

ziyan  meydana  gəlir,  hər  hansı  bir  iqtisadi  obyektin

 

məhv 

edilməsinə  və  təsadüfi  çirklənməyə  səbəb  olur.  Ekoloji 

cəhətdən əlverişsiz şərait - ətraf mühitin çirklənməsini, sənaye 

tullantılarını,  digər  zərərli  maddələri  (kimyəvi,  bioloji),  eləcə 

də  zərərli  fiziki  təsirləri  nəzərdə  tutur.  Ekoloji  ziyan  tez-tez 

gizli  olur.  Hüquqi  mənada  zərər  müxtəlif  formada:  faktiki  və 

həqiqətən  təhlükəli;  maddi  və  nominal  (qeyri-maddi);  fərdi  və 

sosial  olur.  Eyni  zamanda,  ətraf  mühitin  mənfi  təsirləri  ilə 

vətəndaşların  sağlamlığına  dəyən  ziyanın  təsnifatlarına  əlavə 

olaraq  fərdi,  qrup  (ərazi)  və  makroiqtisadi  zərərlər  də  daxildir 

.Ətraf  mühitdə  ekoloji  ziyan  haqqında  danışarkən  ,  qanunda 

müxtəlif  terminlərdən  istifadə  edir:  zərər,  maddi  ziyan, 

mənfəətin  itirilməsi.  Beləliklə,  hər  kəsin  sağlamlığına  və  ya 

əmlakına  vurulan  zərərin  ödənilməsinə  görə    konsititusiya 

hüququ normalar müəyyənləşdirilmişdir. Eyni zamanda "Ətraf 

mühitin  mühafizəsi  haqqında"  Qanunda  vətəndaşların  ətraf 

mühitin mənfi  təsirləri  nəticəsində  yaranan  zərərin  ödənilməsi 

nəzərdə  tutulmuşdur.Təbiətin  müxtəlif  antropogen  amillər 

tərəfindən  zərər  görməsi,  insanlarında  zərərə  məruz  qalmasına 

gətirib  çıxara  bilər.  Bu  da  insan

 

ömrünün  statistik 

göstəricilərinin  azalmasına  gətirib  çıxara  bilər.  Ətraf  mühitin 

mənfi  təsirlərindən  yaranan,  vətəndaşların  sağlamlığına  zərər 

tibbi-bioloji, iqtisadi, hüquqi xüsusiyyətlərə malikdir.    

         Beləliklə,  ətraf  mühitin  mənfi  təsirləri  ilə  vətəndaşların 

sağlamlığına  vurulan  ziyanın  miqdarının  və  məzmununun 

müəyyənləşdirilməsində  ekoloji  zərərin  iqtisadi  və  tibbi 

---

386 

 

aspektləri hüquqi əhəmiyyət kəsb edəcəkdir.