Kompyuterlаrining аsosiy qurilmаlаri vа ulаrning vаzifаlаri. Yordаmchi qurilmаlаr

KOMPYUTERLАRINING АSOSIY QURILMАLАRI VА ULАRNING VАZIFАLАRI. YORDАMChI QURILMАLАR
АKShda kompyuter ishlab chikaruvchi yetakchi IBM firmasi bor. IBM rusumi Internatinal Bussiness Mashines Corporation degan firmaning nomidan kelib chikkan. PC rusumi Personal Computer so`zlaridan kelib chiqqan, shaxsiy kompyuter degan maʼnoni bildiradi. Kompyuter lotincha computeo-sanayman, xisoblayman degan suzlaridan olingan. Birinchi IBM PC (ay-bi-em pi-si) kompyuteri 1981 yil avgust oyida keng ommaga takdim etilgan. Xozirgi kunda IBM PC kompyuterlari dunyoning ko`p mamlakatlarida ishlab chiqarilmoqda. АKShda ishlab chikarilgan IBM PC kompyuterlari oq kompyuterlar (beloe proizvodstvo), sobik Sovet Ittifoqiga kirgan mamlakatlarda (Rossiya va boshka davlatlar) ishlab chikarilgan IBM PC kompyuterlari qizil kompyuterlar (krasnoe proizvodstvo), Sharkiy-janubiy Osiyo mamlakatlarida (Janubiy Koreya, Singapur, Yaponiya) ishlab chikarilgan IBM PC kompьyuterlari sariq kompyuterlar deyiladi (jeltoe proizvodstvo).
Xozirgi kunda IBM PC kompyuterlari va bu kompyuterlar bilan birgalikda ishlay oladigan kompyuterlar jaxonda ishlab chiqariladigan shaxsiy kompyuterlarning 90%ni tashkil etadi.
Shaxsiy kompyuterning asosiy qurilmalari
Shaxsiy kompyuterlar quyidagi asosiy qurilmalardan tashkil topadi
1) Tizimlar bloki (Sistemali blok, protsessor);
2) Monitor yoki displey;

protsessor:
- monitor;
- klaviatura.
3) Klaviatura;

Bunda klaviatura belgilarni kompyuterga kiritish, monitor maʼlumotni tasvirlash imkonini beradi. Protsessor esa asosiy ќurilma boʼlib, unda mikroprotsessor, operativ xotira, qattiq disk, kontrollyor, disketalar bilan ishlash uchun qurilmalar va hokazolar joylashadi.

Monitorlar
Shaxsiy kompyuterning monitori (displey) ekranga matnli, grafikli maʼlumotlarni chiќarish uchun xizmat qiladi. U ikki xil rejimda ishlashi mumkin: matnli va grafikli.
Matnli rejimda displey ekrani shartli ravishda 80 ta ustun 25 satrga boʼlinadi. Shu maydonning ixtiyoriy joyida belgilar tasvirlanadi. Bu belgilar katta va kichik lotin harflari, sonlar va yordamchi belgilar — ~! @ $ % # ^ & * () - + |´ - = \, ; : "? / {} boʼlishi mumkin.
Grafik rejimda ekranga matnli maʼlumotlardan tashqari rasm va grafik tasvirlar ham chiqariladi. Bunda rejim ixtiyoriy shrift va oʼlchamga ega boʼladi. Bu rejimda ekran nuќtalar toʼplamidan iborat. Masalan, 640 x 200 imkoniyatli monitor ekranda gorizontaliga 640 va vertikaliga 200 nuќtani tasvirlaydi. Nuќtalar soni oshishi bilai tasvir sifati oshadi.
Klaviatura
IBM PC klaviaturasi foydalanuvchi tomonidan maʼlumotlarni kompyuterga kiritishga moʼljallangan qurilmadir. Tugmachalar soni va joylashishi turli xil kompьyuterlarda har xil boʼlishi mumkin, lekin ularning vazifasi oʼzgarmaydi.
IBM PC klaviaturalari 2 xilda ishlab chiqariladi. Kichik — 83 ta va katta — 101 ta tugmachaga ega boʼlgan klaviaturalar. Katta klaviatura ishlashga juda qulaydir.