Kompyuterlаrining аsosiy qurilmаlаri vа ulаrning vаzifаlаri. Yordаmchi qurilmаlаr

Katta va kichik harflarni kiritish tartibi
Katta harflarni, hamda yuqori registrdagi belgilarni kiritish uchun (Shift) tugmachasidan foydalanish mumkin. Masalan, kichik "a" harfini kiritish uchun "А" tasvirlangan tugmachani bosiladi. Katta "А" ћarfini kiritish uchun esa [Shift] tugmachasini bosgan holda, "А" tugmachasini bosish kerak.
• [Caps Lock] tugmachasi bosh harflarda ishlashni taʼminlaydi. Bosh ћarfli matnlarni kiritishda bu juda ќulaydir. [Caps Lock] takror bosilsa, bosh ћarflarda ishlash rejimi bekor ќilinadi.
• [Caps Lock] rejimida [Shift] tugmachasi kichik harflar rejimini beradi.
Klaviaturaning maxsus tugmachalari
Klaviaturada alifbo raqamli va tinish belgili tugmachalaridan tashqari maxsus tugmachalar bor.
• [Enter] tugmachasi (baʼzi bir klaviaturalarda [Return] yoki [CR]) satr kiritilishini tugaganligini bildiradi. Masalan, MS DOS komandalarini kiritilishi uchun ћar bir komanda) [Enter] tugmachasining bosilishi bilan tugallanishi kerak. "Enter" soʼzining maʼnosi kirishdir.
• [Del] tugmachasi, toʼliq "delete" soʼzidan olingan boʼlib, olib tashlash maʼnosini bildiradi va kursor koʼrsatayotgan belgini olib tashlash uchun ishlatiladi.
• [Ins] tugmachasi (toʼliќ "insert" soʼzidan olingan boʼlib, surish maʼnosini bildiradi) belgilarni kiritishda surish rejimidan almashtirish rejimiga oʼtishni taʼminlaydi.
[Баcкспаcе] (yoki [Энтер] ustidagi chapga yoʻnalgan chiziq [ ]) tugmachasi kursordan chapdagi belgini oʻchiradi.
[ ], [ ], [ ]. [ ], [Ҳоме], [Энд], [ПгУп]. [ПгДн] tugmachalari kursorni boshќarish tugmachalari deyiladi. Qoidaga koʻra bu tugmachalarni bosilishi kursorni mos yoʻnalishda (Noмe — cаtп boshiga. Энд - satr oxiriga) surilishiga va matnni "varaqlashga" (ПгУп — orqaga, ПгДн — oldinga) olib keladi.
[Нумлоcк] (raqamlar rejimi) tugmachasi bosilgan holda, klaviatura oʻng tomonida joylashgan 1 – 9, 0 raqamlardan foydalanish mumkin, aks holda [Noме], [ ] [ПгУп], [ ], [ ], [Энд], [ ], [ПгДн], [Инс] va [Дел] tugmachalari ishlaydi.
[Нум-лоcк] rejimi raqamli ma’lumotlarni kiritishda juda qulay.
[Эсc] tugmachasi ("эсcапе" soʻzi qochish ma’nosini bildiradi) komandani bekor qilish, programmadan chiqish uchun foydalaniladi.
[Ф1] — [Ф12] funksional tugmachalar (ayrim klaviaturalarda [Ф1] — [Ф10]) turli maxsus amallarni bajarish uchun zarur. Ularning vazifasini bajarayotgan programma belgilaydi.
[Cтрл], [альт] maxsus tugmachalar, [Шифт] kabi boshqa tugmachalar vazifasini oʻzgartiradi. Bu tugmachalar boshqa tugmachalar bilan birgalikda programma ishiga ta’sir koʻrsatadi. Masalan, programma tavsifida ma’lum bir amal bajarilishi uchun [альт] + [Х] ni kiriting deyilsa, siz [альт] tugmachasini bosgan holda, [Х] tugmachasini bosishingiz kerak.
• [Прцcр] — tugmachasi ekrandagi tasvirni printerga chiќaradi.
• [Бреак) — tugmachasi programma ishini toʻxtatish uchun ishlatiladi.