Kompyuter texnologiyasınıń qısqa tariyxında kompyuterdi jaratıw ushın qanday tiykarǵı elementlerden paydalanılǵanına qaray bir neshe dáwirlerge ajıratıp kórsetiledi

35-Variant
1. Parallel maǵlıwmatlardı qayta islew eki ta'mga iye: konveyer liniyasi hám
parallelliktiń ózi.
Parallel qayta islew. Maǵlıwmatlardı parallel túrde qayta islewde, izbe-iz
qayta islewden ayrıqsha bolıp esaplanıp, parallel islewge jalǵanǵan apparatlardıń N
sanına qaray, qayta islew waqıtı N ret azayadı.
Parallel sistemalardı ámelge asırıw
Kompyuterdiń islewi tiykarǵı funktsiyalardı orınlaw waqıtına hám bir
waqtıniń ózinde orınlawǵa bolatuǵın bolǵan bul tiykarǵı operatsiyalar sanına
tikkeley baylanıslı. Bir ápiwayı kórsetpeni orınlaw múddeti oxir-aqıbet
sheklengen.
Tek protsessorlarning saat chastotası sebepli tezlikti asırıw menen sheklew
múmkin emes degen juwmaqqa keliw qıyın emes. Bul tarawdaǵı taǵı bir strategiya
- protsessor chipida ishki parallellikdan paydalanıw. Biraq bul texnologiya júdá
qımbat. Zamanagóy superkompyuterlar kóbirek ámeldegi bolǵan salıstırǵanda
arzan protsessorlardan paydalanıw ideyalarına kóbirek tiykarlanǵan.
2. Multitasking (kóp wazıypalıq ) - bul operatsion sistemanıń bir waqtıniń
ózinde bir
neshe programmalardı orınlaw qábileti. Bul principti jeke
kompyuterlerde ámelge asırıw operatsion sistema tárepinen bir waqtıniń ózinde
orınlanǵan processlerdiń hár biri ushın waqıt aralıǵın (timesliced) bólistiriw ushın
apparat taymeridan paydalanıwǵa tiykarlanǵan. Eger bul waqıt aralıǵı etarlicha
qısqa bolsa hám mashina artıqsha programmalar menen artıqsha júklenbese, ol
halda paydalanıwshına bul programmalardıń
barlıǵı parallel túrde atqarıladıǵanınday tuyuladi.
Multithreading (многопоточность) - bul mashina programmasında bir waqıtta orınlanǵan bólimler yamasa proceduralardı (threads) óz ishine alǵan rejim. Sonlıqtan, kóp aǵımlı qayta islew mexanizmi programmanıń ózi kóp wazıypalardı
orınlawǵa múmkinshilik beredi.
Multitasking o'nlab, júzlegen terminallar jalǵanǵan mainframe (mainframe)
sıyaqlı úlken kóp paydalanıwshılı kompyuterlerde ámelge asıriladı. Bunday
kompyuterlerdiń operatsion sistemaları kóbinese paydalanıwshılarǵa wazıypalardı
arqa fonǵa qoyıwǵa múmkinshilik beredi, bul jerda olar paydalanıwshı basqa
programma menen islewi múmkin bolǵan waqıtta atqarıladı. Basqa mashqalanı
sheshiw ushın paydalanıwshı islep turǵan programmadan shıǵıp, jańasın júklewi
múmkin. Biraq, waqıt ótiwi menen jeke kompyuterde islew tek ǵana kóp wazıypalı
talapǵa aylandı. Mısalı, siz 100 betlik tekstti baspadan shıǵarıwıńız kerek hám
kompyuter printerge maǵlıwmat jiberiwden basqa hesh nárse ete almaydı.
3. Yad iyerarxiyasi kompyuter arxitektorchiligi dizayni, algoritmdı boljaw hám odan tómen dárejedegi islewge tásir etedi programmalastırıw óz ishine alǵan konstruktsiyalar maǵlıwmatlardıń jaylasıwı. uqori islewdi proektlestiriw ushın yad iyerarxiyasining sheklewleri, yaǵnıy hár bir komponenttiń kólemi hám múmkinshilikleri kórip shıǵilıwı kerek. Hár túrlı strukturalıq bólimlerdiń hár birin yadlar iyerarxiyasining bir bólegi retinde kóriw múmkin. " Ierarxik yad sistemasın basqarıw ideyası jaqın keleshekte paydalaniletuǵın kórsetpeler hám maǵlıwmatlardı ılajı bolǵanınsha protsessorga jaqınlastırıw bolıp tabıladı. " Protsessor tárepinen kirilgan hár bir element keshga jaylastırılǵan hám onda qaladı (waqtında lokallashtirish). Tek programma yamasa maǵlıwmatlar elementiniń ózi emes, bálki jaqın átirap daǵı bir neshe nushalar (lokallashtirish). " Kesh tolıq bolǵanında hám etiwmey atırǵan yad sózine erisilgende, kerekli sózdi óz ishine alǵan jańa bloktı qosıw ushın qaysı bloktı keshdan alıp taslaw tuwrısında qarar qabıl etiledi.