Kompyuter texnologiyasınıń qısqa tariyxında kompyuterdi jaratıw ushın qanday tiykarǵı elementlerden paydalanılǵanına qaray bir neshe dáwirlerge ajıratıp kórsetiledi

30-Variant
1. Kompyuterlerdiń “Buyrıqlar sisteması” delingende, bul kompyuter
atqaratuǵın barlıq buyrıqlar kompleksi (dizimi) tushiniladi. Óz gezeginde,
buyrıqlar sisteması arxitekturasında programmistke kórinetuǵın hám kirisiw
múmkin bolǵan kompyuter quralların anıqlaw qabıl etilgen. Buyrıqlar sisteması arxitekturası
programmalıq támiynattı islep shıǵıwshılardıń
mútajliklerin kompyuter texnikasın jaratıwshılarınıń múmkinshilikleri menen salıstırıwlaw liniyasi retinde kórip shıǵilıwı múmkin.
80-jıllardaǵı kompyuterlerde atap aytqanda, vAX hám IBM de 200 den 300
danege shekem buyrıqlar bolǵan. Lekin RISC kompyuterlerde bolsa kem sanlı
buyrıqlar (50 dane átirapında ) kompyuterlerdiń ózine hosligini ańlatpalar edi.
RISC - Reduced Instruction Set Computer - Qısqartirilgan buyrıqlar
kompleksine iye kompyuter.
CISC - Complex Instruction Set Computer - Quramalı (tolıq ) buyrıqlar
kompleksine iye kompyuter.
Búgingi kunga kelip bolsa protsessorlarning rawajlanıwı sebep hesh kim
kompyuterler degi buyrıqlar kompleksi hám jıynaqtaǵı buyrıqlar sanı menen
qızıqmaydı. Sol waqıttan baslap RISC hám CISC tárepdarları ortasında úlken
ideologik gúres baslandı.
RISC tárepdarlarına kóre, kompyuterlerdi proektlestiriwdiń eń jaqsı usılı
bul kem sanlı ápiwayı jollamalardı óz ishine alıw hám olardıń hár birin
maǵlıwmatlar jolınıń bir siklida atqarıladı. Yaǵnıy bir neshe registrda birpara
arifmetik yamasa logikalıq ámellerdi atqaradı hám nátiyjeni registrga qaytaradı.
CISC atqaratuǵın bir buyrıq ornına RISC 4 yamasa 5 buyrıqtı atqarsa da
buyrıqlar atqarılıwı RISCda CISCga salıstırǵanda 10 ret tez bolıwı esabına RISC
compyuterlari tez islewi aytıp ótken.
2. Yad iyerarxiyasi kompyuter arxitektorchiligi dizayni, algoritmdı boljaw hám odan tómen dárejedegi islewge tásir etedi programmalastırıw óz ishine alǵan konstruktsiyalar maǵlıwmatlardıń jaylasıwı. uqori islewdi proektlestiriw ushın yad iyerarxiyasining sheklewleri, yaǵnıy hár bir komponenttiń kólemi hám múmkinshilikleri kórip shıǵilıwı kerek. Hár túrlı strukturalıq bólimlerdiń hár birin yadlar iyerarxiyasining bir bólegi retinde kóriw múmkin. " Ierarxik yad sistemasın basqarıw ideyası jaqın keleshekte paydalaniletuǵın kórsetpeler hám maǵlıwmatlardı ılajı bolǵanınsha protsessorga jaqınlastırıw bolıp tabıladı. " Protsessor tárepinen kirilgan hár bir element keshga jaylastırılǵan hám onda qaladı (waqtında lokallashtirish). Tek programma yamasa maǵlıwmatlar elementiniń ózi emes, bálki jaqın átirap daǵı bir neshe nushalar (lokallashtirish). " Kesh tolıq bolǵanında hám etiwmey atırǵan yad sózine erisilgende, kerekli sózdi óz ishine alǵan jańa bloktı qosıw ushın qaysı bloktı keshdan alıp taslaw tuwrısında qarar qabıl etiledi.
3. Eger shinaga kóplegen qurılmalar jalǵanǵan bolsa, onıń ótkezgishligi
tómenlewi múmkin, sebebi shina basqarıw huqıqların bir qurılmatan basqasına
ótkeriw kóbinese sezilerli keshigiwlerge alıp keledi. Usınıń sebepinen, kóplegen
EMlarda málim bir ierarxiyani quraytuǵın bir neshe shinalardan paydalanıwǵa
ústinlik beriledi. Birinshiden, bir shinali EM-ni kórip shıǵıń.
Birden-bir shinali esaplaw mashinası
Bir shina menen baylanıs strukturalarında protsessor hám yad ortasında,
sonıń menen birge, bir tárepden hawa jarılıwı menen, basqa tárepden protsessor
yamasa yad ortasında maǵlıwmat almasınıwın támiyinleytuǵın bir sistemalı shina
ámeldegi