Kompyuter modellashtirish fanidan yakuniy nazorat savollari

44. Hisoblash dasturlari va grafik dasturlar farqlarini solishtiring. Aniq misollar yordamida

45. Ghemical, MMFF94, MMFF94s, UFF. Ushbu metodlar jamlangan dastur imkoniyatlari va metodlarning mohiyati. Batafsil sharhlang.


46. Molekulyar mexanika usulini afzalliklari va kamchiligi.
MM usuli empirik usul –tajribada olingan geometrik va boshqa kattaliklar asosida
parametrlanadi. Ma’lum bo’lgan, alohida olingan har bitta kimyoviy bog’ uzunligi
ideal bog’ uzunligi (r0) sifatida kiritilgan. Masalan, sp3 gibridlangan C atomlari
orasidagi C-C bog’ uzunligi 1.508 Å, sp2 gibridlangan C atomlari orasidagi C=C
bog’ uzunligi 1.333 Å va sp gibridlangan C atomlari orasidagi C≡C bog’ uzunligi
1.200 Å deb kiritilgan. Bog’ energiyasini topishda quyidagi ifoda yordamida
minimal energetik holat energiyasi olinadi:
(20),
bu yerda, k-parametrlashda aniqlanadiga o’zgarmas kattalik, r0 –parametrlashda
kiritilgan ideal bog’ uzunligi va r –qaralayotgan birikmadagi ideal bog’ uzunligidan
farq qiluvchi (real) bog’ uzunligi. Ma’lumki, kimyoviy bog’lar uzunligi
belgilangan masofagach uzayishi va qisqarishi mumkin. Yadrolar orasidagi masofa
oshishi bilan potensial energiya ham keskin oshadi (-rasm).
MM usulida kimyoviy bo’glar prujinadek tasaffur qilinadi.
47. ISIS DRAW dasturi imknoyatlari.
Isis/Draw dasturi yaratilgan dastlabki dasturlardan biri bo‘lib, eng oddiy dasturlar sirasiga kiradi. Bu dastur yordamida modda tuzilishini tasvirlashda keng qo‘llaniladi. Bu dasturdan foydalangan holda ma’lumotlarni noto‘g‘ri kiritishning iloji yo‘q. Chunki modda formulasi yozilishi boshlanishi bilan har bir elementning valentligini oldindan bilib aytib turadi.
ChemDraw dasturi asosida organik va noorganik moddalarning tuzilishini chizish imkonini beradi. Shuningdek, mazkur dastur modda tuzilishidan kelib chiqqan holda YaMR va PMR ma’lumotlarini tayyorlab bera oladi hamda moddalar tuzilishi formulasidan kelib chiqqan holda uning nomini aytib bera oladi.

• 
  Moddalar tarkibidagi kimyoviy elementlar massa ulushidan formula keltirib chiqaradigan va aksincha, yozilgan formula asosida moddalar massa ulushini aniqlash mumkin. Bunday dasturni kimyoning massa ulushi darslarini olib borishda foydalanish maqsadga muvofiq. Chemical Calculator dasturi asosida o‘quvchilarga savollar tayyorlash, ularning bilimlari tekshirish uchun har bir darsga alohida savollar tayyorlash imkoniyati ortadi.
  

Ayrim kompyuter dasturlari bir vaqtning o‘zida modda tuzilishini 2D va 3D holida tasvirlash imkonini beradi. Bunday dasturlardan modda tuzilishini 2D holida ifodalovchi dasturlar deyarli barcha kimyo darslariga tadbiq qilish mumkin. 3D holida ifodalovchi dasturlar organik birikmalar tuzilishini tasvirlashda, o‘quvchi va talabalarning onggida molekulaning fazoviy tuzilishini shakllantirishga xissa qo‘shadi. Shunday dasturlar va ularning imkoniyatlari bilan tanishib chiqsak.