Kompyuter lingvodidaktikasi lingvodidaktika sohasi sifatida axborot jamiyatining global oʻzgaruvchan texnologiyalari sharoitida til oʻqitishda kompyuter va tarmoq texnologiyalaridan foydalanish nazariyasi va amaliyotini oʻrganadi.
Turli mamlakatlar olimlari tomonidan ishlab chiqilgan kompyuter lingvodidaktikasining nazariy va amaliy jihatlarida uchta tadqiqot yo‘nalishi mavjud.
I. Til o ‘qitishda kompyuterdan foydalanishning nazariy jihatlarini ishlab chiqish.
− kompyuter lingvodidaktikasining uslubiy muammolari;
− til o‘qitishni kompyuterlashtirishning psixologik-pedagogik muammolari;
− o‘qitish kompyuter tizimlarini loyihalash masalalari;
− kompyuter o‘quv materiallarining tipologiyasi masalalari;
− kompyuterni o‘qitish vositalari sifatini baholash muammolari;
− kompyuterdan foydalangan holda o‘qitish jarayonida muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirish imkoniyatlari.
II. Ta'limning turli maqsadlari, shakllari va profillari uchun mo‘ljallangan kompyuter materiallarini yaratish va o‘quv jarayonida foydalanish bo‘yicha eksperimental ishlar.
III.Kompyuterda o‘qitishni til o‘rganishning umumiy jarayoniga integratsiyalash yo‘llarini o‘rganish va o‘quv jarayonida axborot texnologiyalaridan individual foydalanishning samarali usullarini ishlab chiqish.
Bu jarayonlar kompyuter va tarmoq texnologiyalarining rivojlanishi bilan bevosita bog‘liq, shuning uchun metodologiyaning ushbu bo‘limining predmeti nafaqat lingvodidaktikaning lingvistik, psixologik, psixolingvistik, uslubiy jihatlari, balki yangi axborot texnologiyalarining formal mazmuni komponentlari hisoblanadi.
Kompyuter lingvodidaktikasi juda jadal rivojlanmoqda va hozirda u yangi bosqich, yaʼni axborot texnologiyalari imkoniyatlarining tavsifiy va nazariy xususiyatidan tilni ommaviy miqyosda oʻqitish amaliyotida dasturiy va texnik darajada o‘qituvchining mustaqil ijodiy faoliyati uchun barcha shart-sharoitlar yaratmoqda.
Kompyuter lingvodidaktikasi quyidagi sohalarni birlashtiradi:
Lingvistika
Didaktika
Metodika
Axborot texnologiyalari
Kompyuter didaktikasini integratsiyalash jarayoni multimedia va boshqa raqamli ta’lim resurslaridan tizimli foydalanish asosida chet tilidagi muloqotni o‘qitishni tashkil etishni nazarda tutadi. F.Gabbard [8] o‘quv jarayonini tashkil etishning quyidagi shakllarini belgilaydi:
− interaktiv dasturiy mahsulotlardan foydalangan holda individual faoliyat olib borish; − interaktiv dasturiy mahsulotlardan foydalangan holda kichik guruhlardagi faoliyat; - guruh ichidagi kompyuter tarmoqlarining o‘zaro ta'sirini tashkil qilish usuli orqali individual faoliyat; − til bilan bog‘liq internet resurslari bilan individual faoliyat; - on-line rejimida (onlayn dars) "talaba-o‘qituvchi" tizimidagi o‘zaro faoliyat; - o‘qituvchining kompyuterdan foydalanishi, multimedia proyektori, butun guruh bilan ishlash uchun interfaol doska va boshqalar. Tilni o‘rgatish maqsadida o‘quv, dasturlar va boshqa turdagi raqamli resurslardan foydalanish o‘rganilayotgan til muhitiga moslashish va nutq faoliyatining har xil turlari (o‘qish , yozish, tinglash, gapirish) ko‘nikmalarini shakllantirish ustida samarali ishlash va tilning turli tomonlarini o‘rganish (fonetika, lug'at, grammatika) imkonini beradi. Bu vaziyatda, o‘quv muhiti talaba uchun mavjud bo‘lgan barcha dasturlar tomonidan taqdim etilgan til vositalaridan foydalanishda yuzaga keladigan til muhitiga aylanishi lozim.
Dasturiy mahsulot kontenti:
o‘z tarkibiga har xil turdagi dasturlarni o‘z ichiga olgan maxsus ishlab chiqilgan dasturiy mahsulotlar;
puxta tanlangan o‘quv, amaliy va instrumental dasturlar to‘plami.
Til o‘qitishda kompyuterlardan foydalanishning dastlabki bosqichlari: matn protsessorlari, ma’lumotlar bazasi va turli o‘yin dasturlari kabi dasturlar kiradi.
Kompyuter lingvodidaktikasining rivojlanishining zamonaviy davri yangi talablarni qo‘yadi va kompyuterda o‘qitish muhitini yaratish uchun zarur bo‘lgan dastur turlarini sezilarli darajada kengaytiradi.
Bularga quyidagilar kiradi:
tilning turli tomonlarini o'rganish va nutq faoliyatining barcha turlari bo'yicha ko'nikmalarni shakllantirish uchun mo'ljallangan o'quv dasturlari;
klaviatura trenajorlari;
har xil turdagi kompyuter lug‘atlari (ikki tilli, bir tilli, o‘quv, terminologik va boshqalar);
turli bilim sohalari bo‘yicha kompyuter ensiklopediyalari;
o‘yin va modellashtirish dasturlari;
lingvistik instrumentariy dasturlari;
amaliy dasturlar (birinchi navbatda, matn muharrirlari, elektron jadvallar, ma’lumotlar bazasi);
o‘rganilayotgan til versiyasidagi internet-brauzer.
Kompyuter lingvodidaktik vositalaridan foydalanish asosan ikkita asosiy modelga muvofiq tashkil etiladi:
“Kompyuter-repetitor”, interfaol treyning va til amaliyotini tashkil etish vositasi sifatida kompyuterdan foydalanishni nazarda tutadi;
Real muloqot va aniq materiallar bilan ishlash imkoniyatini ta'minlaydigan "kompyuter-ta’lim vositasi"
Ta’limda axborot texnologiyalari bo‘yicha master klas:
