Kompleks birikmalar kimyosi


V. Metallarni korroziyadan saqlashda kompleks birikmalarning



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet160/191
Sana05.08.2021
Hajmi1,62 Mb.
#138840
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   191
Bog'liq
kompleks birikmalar kimyosi-3

V. Metallarni korroziyadan saqlashda kompleks birikmalarning 
axamiyati.Metall sirtiga yaxshi yopishadigan (ya’ni kuchli adgeziyaga ega bo‘lgan) 
koordinatsion birikma metallni eritmada va atmosferada (ochiq xavoda) kooroziyadan 
saqlashga imkon beradi. Masalan, po‘lat buyum natriy benzoat C
6
H
5
COONa eritmasi 
ichiga solib qo‘yilsa, temir buyum sirtida ko‘zga ko‘rinmaydigan ximoya parda hosil 
bo‘ladi. Uning tarkibi [Fe(C
6
H
5
COOH)
6
](OH)
3
  dan iborat. Uning borligini 
elektronografik va kimyoviy usullar bilan isbotlash mumkin.  
G. Koordinatsion birikmalarning o‘simlik va tirik mavjudodlar xayotidagi 
roli.  Tirik mavjudodlarning bir necha million yillik tarixi mobaynida tirik olmada 
kimyoviy faolikka ega biologik sistemalar bunyodga kelgan. Bu sistemalarning kepchiligi 
metall organik birikmalar jumlasiga kiradi. Organizmda uchraydigan eng oddiy 
birikmalar esa metallarning     amminokislotalar bilan hosil qilgan komplekslaridan 
iborat.     -aminokislota bidentatli ligand bo‘lganligi uchun 5 a’zoli xelatlar hosil qiladi. 
Anashunday aminokislotali komplekslar organizmda oddiy tuzlar bilan birkalikda 
metallarning organizm qismlaridagi xarakatida va murakkab moddalar hosil bo‘lish 
jarayonida ishtirok etadi.  
Tirik organizmlar ( va o‘simliklar) xayotida proteinlar deb ataladigan oqsillar 
muxim axamiyatga ega. 4 ta pirrol gruppa porfirin skletini tashkil qiladi. Porfirinning eng 
oddiy xosilalari ichki kompleks birikmalar jumlasiga kiradi.  
Porfirinning markaziy atomi temir (II) bo‘lganida bu modda gemoxromogen deb 
ataladi. Gemoxromogen oqsil molekulalari bilan birgalashib, gemoglobin xosil qiladi. 
Qizil qon tanachalari tarkibiga kiruvchi gemoglobin o‘pkadan xujayralarga kislorod va 
aksincha,to‘qimilardan SO
2
ni o‘pkaga olib boruvchi transport vositasidir.  
Tabiatdagi eng muxim moddalardan biri xlorofil bo‘lib, u gemoglobindan 
markaziy atomi magniy ekanligi bilan farq qiladi. Xlorofill o‘simlik organizmida 
fotosintez jarayonini amaolga oshirida juda muxim moddadir, Uni ta’sir etish 


 
169 
mexanizmida juda ko‘p tadqiqotlar olib borilmoqda. Biologiyada fotosintez 
mexanizmlarida fermentlarning roli nixoyatda katta axamiyatga ega ekanligi ta’kidlanadi. 

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   191




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish