Kompleks birikmalar kimyosi

3
N    Cl                         (H
2
N)
2
CS       SC(NH
2
)
2
 
         Pt      
+ 4SC(NH
2
)
2
 
→               Pt                      Cl
2
+2NH
3
 
  H
3
N    Cl                          (H
2
N)
2
CS      SC(NH
2
)
2
 
          sis-izomer. 
Trans  izomerlarida  esa  ligandlar  tiokarbamidga  to‘liq  almashinmaydi,  balki  turli 
ligandli (aralash) koordinatsion birikmalar hosil bo‘ladi; 
Cl       NH
3                                 
   H
3
N              SC(NH
2
)
2
 
       Pt       
+ 2SC(NH
2
)
2
 
→               Pt                  Cl 
H
3
N      Cl                        H
2
N)
2
CS            NH
3
  
         trans-izomer. 
L.A.Chugaev  o‘zining  halqali  koordinatsion  birikmalar  haqidagi  qoidasini 
tajribada  hosil  qilingan  mahsulotlarni  sifat  jihatidan  tekshirish  ma’lumotlari  asosida 
ta’riflangan  edi.  XX  asrning  40-yillaridan  boshlab  bu  sohada  miqdoriy  ma’lumotlar 
olinadigan bo‘ldi. 
5.I.I.Chernyaevning  tarns  ta’sir  qoidasi.1926  yilda  I.I.Chenyaev  2  valentli 
platinaning  tekis  kvadrat  birikmalari  izomerlarini  tekshirish  natijasida  koordinatsion 
birikmalar kimyosi uchun juda muxim qoidani ta’rifladi; 

---

 
122 
koordinatsion  birikmalarda  biror  ligand  bilan  markaziy  ion  orasidagi 
bog‘lanishning  nisbiy  mustaxkamligi  o‘sha  ligandga  nisbatan  trans-holatda  turgan 
boshqa ligand tabiatiga bog‘liq.