|
ТСР –уланишни бошқариш
ТСР-уланишни ўрнатилиш тартиби кутиш вақтининиг маълум даражада оширишга
қодир ( мисол учун, WEB-навигация қилишда).
12.11-расм. ТСР протоколида 3 томонлама қўл сиқишда сегментлар алмашинуви.
Бирор 1 мижоз(клиент) хост жараѐнини амалга ошираѐтганида, жараѐн билан ула-
нишни бошқа хост(сервер) орқали ташаббус қилади. Бошида мижоз иловаси ТСР-мижоз-
ни хабарлаб, зудлик билан сервер билан ТСР уланишни ўрнатилиши кераклигини билди-
ради. ТСР-мижоз ТСР-уланишни қуйидаги кўринишда бошлайди. Мижоз томонидаги ТСР
сервер томонга махсус сегментни юборади, бу сегментда маълумот бўлмайди. SYN бай-
роқ ушбу сегментнинг бош сарлавҳасида жойлашган бўлиб(12.11. расм), у ўрнатилган,
шунинг учун ушбу сегментни SYN-сегменти дейилади. Мижоз томонидан бошланғич
тартиб рақами ўрнатилади (clientjsn) ва уни SYN-сегмент майдонида тартиб рақам билан
жойлаштиради. SYN-сегмент IP-дейтаграмм билан тузилган ҳолда серверга жўнатилади.
130
Қачонки IP-дейтаграмм(датаграмм) SYN-сегменти билан сервер хостига етиб борса
(агар йўқолиш бўлмаса) уни ичидан SYN-сегментни ажратиб олади, сўнг буфер ташкил
этади ва ўзгарувчан уланиш учун, кейинги мижозга сегментни юборади,унда ТСР-уланиш
ажратилиши ҳақида хабар беради. Бу сегмент ҳам амалий маълумотлар ушламаган бўлиб,
лекин унинг бош сарлавҳаси керакли маълумотга эга. 1-дан, SYN байроғи, олдинги сег-
ментга ўхшаб, 1-рақам ўрнатилган. 2-дан, тасдиқловчи майдон clentjsn+1 рақамини олади.
Охирида, сервер тартиб рақам майдони, ўзининг бошланғич serverjsn тартиб рақамини
кўрсатади. Агар хостлар сўзлар орқали мулоқат қила олганида, унда 2-сегмент таркиб ичи
эҳтимоли, қуйидаги кўринишда бўларди: ―Мен сизниинг SYN-сегментингизни олдим,
илтимос сиз билан ТСР-уланишни ташкил этсак, бошланиш тартиб рақами clientjsn билан
бўлиб. Мен сизнинг илтимосингизни қониқтиришга тайѐрман. Менинг бошланғич тартиб
рақамим serverjsn ―Баъзи вақтларда 2-сегментни SYNACK-сегменти дейилади‖.
SYNACK-сегменти қабул қилиб , мижоз хотира ажратади ва буфер учун ўзгарувчан
TCP уланишдан сўнг серверларга сегментни жўнатади. SYNACK-сегментини қабул
қилинганлигини тасдиқловчи – тасдиқловчи майдонга SERVERJSN+1 рақами жойлашади.
Чунки уланиш ўрнатилиб бўлганлигидан келиб чиқиб SYN – сегмент 0 рақами ташлайди.
Юқори қадамларни амалга оширилгандан сўнг , мижоз ва сервер маълумотларни 1-1и
билан алмашинишга тайѐр ҳисобланади. Қолган барча кейинги сегментларда байроқ SYN
тенг 0 қийматда бўлади. TСP–уланиш жараѐни 12.11-расмда кўрсатилган. Ушбу жараѐнда
шунчаки мижоз ва сервер 3 та сегмент билан алмашинилади, бази ҳолларда бундай
уланишни ўрнатилишини ―3 томонлама қўл сиқиш‖ хам дейилади.
12.12 расм TCP - уланишнинг ѐпилиши.
131
12.13-расм. TCP мижоз ҳолатининг одатдаги кетма кетлиги.
TCP – уланишнинг ѐпилиш тартиби деганда хотирани озод этилиши тушунилади,
яъни буфер учун ажратилган ва ўзгарувчан, бу ҳоҳлаган томон ташаббуси билан амалга
оширилиши мумкин. 12.12-расмда TCP уланишни ѐпилиши кўрсатилган бўлиб, ташаббус
мижоз томонданлиги кўриниб турибди. Мижоз жараѐни уланишини ѐпиш командасини
генерация қилиб, натижада TCP- мижоз махсус сегментни юборишга олиб келади. Бу
сегментнинг бош сарлавҳасида FIN байроғига 1 ўрнатилган. Ушбу сегмент маълумотни
олиши билан сервер буни тасдиқлаб беради. Сўнг сервер мижозга тугатувчи сегментни
юбориб, унда FIN битга хам 1 ўрнатилган; ўз навбатида ушбу сегментни қабул қилганли-
гини мижоз ҳам тасдиқлайди. Шундан сўнг уланишнинг барса ресурслари 2ала томондан
озод этилади. TCP–уланишнинг яшаш даврида ҳар 1 томонга ўзгарувчан TCP–ҳолат кетма
кетлиги тўғри келади. 12.13-расмда одатдаги TCP – ҳолатининг мижоз томонидаги кетма
кетлиги келтирилган.
Мижозннг 1- ҳолати CLOSED ҳолати бўлиб ; бу ҳолатда мижоз иловаси билан TCP
уланиш кўриниши бўлиб, Сокет тузилишини ҳосил қилади. Мижоз томони TCPси , сервер
томонга SYN сегментини юбориб ва SYN SET ҳолатига ўтади. Бу ҳолатда у сервердан
SYNAСK – сегментини жавобини кутади, қачонки SYN битга 1 ўрнатилганлигини.
SYNAСK – сегментини қабул қилиб, мижоз ESTABLISHED ҳолатига киради ва бу
ҳолатда сегментларни амалий сатх ҳолатида бўлади.
Тассавур қиламиз, уланишни ѐпилишини мижоз томон ташаббус қилди(биламизки,
сервер ҳам уланишни ѐпиши мумкин). Бунда мижоз TCP- сегментни FIN бит билан юбо-
ради, 1 ўрнатилган, ва FIN_WAIT_1 ҳолатига киради. Бу ҳолда мижоз томон(ACK) тас-
диқлашни кутади, узатилган сегментдан . Тасдиқни олиб , мижоз FIN_WAIT_2 ҳолатига
ўтади, бу ерда бу сервердан тугатувчи сегмент бит FIN да ўрнатилган- 1 ни кутади. Сег-
ментни олиб мижоз квитанция(қабулни тасдиқлаш) қилиб, TIME WAIT ҳолатига киради.
Бу ҳолат тасдиқлашни қайта узатилишдек қаралиб, тугатувчи сегментни агарда йўқолиб
қолса, уни тасдиқлаш учун ишлатилади. Мижозни TIME WAIT ҳолатда бўлиш узунлиги,
протоколни тадбиқ этилишига боғланган бўлиб, одатда энг кўп ҳолатда қиймати 30секунд,
1 минут ва 2 минут бўлади. TIME WAIT – ҳолатидан чиққандан сўнг, расмий TCP-
уланишининг ѐпилиши бўлиб , бунда барча ресурслардан озод бўлади, шу билан бирга
порт номерлари ҳам.
132
12.14-расм.TCPсерверниннг одатдаги кетма кетлик ҳолати.
12.14-расмда одатдаги сервер томонининг кетма кетлиги ҳолати ифода этилган бў-
либ, TCP – уланишининг бу ҳолатда уланишни тугатилиши мижоз томондан ташаббус
қилинган. Ўтишни 1 ҳолатдан бошқа ҳолатга ўтиши бўлиб, биз буни тасниф этишни кўриб
чиқишда тўхтаймиз.
Do'stlaringiz bilan baham: |
