Ko’chish. Tezlik va uning birligi

Kuchning yo’nalishi harakat yo’nalishiga perpendikulyar bo’lsa ish bajarilmaydi. Faraz qiling, jismning kinetik energiyasini o’zgartirib ish ba-jarildi. Agar kuchning yo’nalishiga mos bo’lsa harakat tezlashib, kuch yo’na-lishi harakat yo’nalishi bilan qarama-qarshi bo’lsa, harakat sekinlashadi. Bun-day holatlarda biz jism bajargan ish musbat yoki manfiy bo’lishini kuzati-shimiz mumkin.Biz tahlil qilgan barcha namunalarda kuch bir o’lchovli edi, agar kuchni uch o’lchovli bo’lsa u harakat yo’nalishi bilan ixtiyoriy θ burchak hosil qilishi mumkin.

Agar kuch yo’nalishi harakat yo’nalishiga perpendikulyar bo’lsa bajarilgan ish qanday bo’ladi? Biz yuqorida bunday holda jism o’zgarmas tezlikda harakatlanib qolishini ko’rdik.Kinetik energiya o’zgarmaganda kuch yo’nalishi harakat yo’nalishiga perpendikulyar bo’lganda hech qanday ish bajarilmaydi.

Hozircha biz harakatlanayotgan jismga ta’sir etuvchi kuchning bir yo’na-lishini va shu bilan birga faqatgina jismning kinetik energiyasini o’zgartirib fikr yuritdik. Natija to’g’ri chiqdi. Masalan muz ustida turgan hokkey shay-basiga muz yuqoriga tik kuch bilan ta’sir qiladi, ammo muz shaybaga hech qanday energiya uzatmaydi.