Клинические и функциональные изменения при деформациях зубных рядов

Ортопедик стоматологияда қўлланиладиган ортопедик стоматологияда қўлланиладиган нодир бўлмаган металл қотишмалари

Тemir — tabiatda keng tarqalgan metall. Тemir rudalari uning

kislorod bilan kimyoviy birikmalarini saqlaydi. Magnit temirtosh
(magnetit) Fe3O4, qizil temirtosh (gematit) Fe2O3, qo‘ng‘ir
temirtosh 2Fe2O3 · 3H2O. Тemir karbonat saqlaydigan temir shpati
(siderit) FeCO3 eng muhim temir rudalari hisoblanadi. Тemirni,
shuningdek, xrom saqlaydigan rudalardan (xromitlar), xrom-nikel
rudalardan, titan-magnetit rudalardan va boshqalardan olinadi.
Sof temir ko‘kimtir-kumushsimon rangda, kimyoviy jihatdan
beqaror. Nam muhitda u korroziyaga uchraydi. Тuzlar va
kislotalarning eritmalari temirni eritadi. Тemir g‘oyat plastik metall, biroq uni sof holda olib bo‘lmaydi
va korroziyadan himoya qilish juda qiyin. Asosida temir bo‘lgan
turli xil qotishmalar keng qo‘llaniladigan bo‘ldi, ulardan eng keng
tarqalgani turli xil po‘latlar hisoblanadi. Тish protezlash amaliyotida
0,15 % gacha uglerod saqlaydigan kam uglerodli po‘latlar keng
qo‘llaniladi. Katta miqdordagi uglerod po‘latni birmuncha
qattiqlashtiradi va korroziyaga chidamliligi kam bo‘ladi.
Ortopedik stomatologiyada qo‘llaniladigan zanglamaydigan
po‘lat ko‘p komponentli qotishma. Unga temir, xrom, nikel,
uglerod, titan va boshqa bir qator qo‘shimchalar kiradi. Qotish-
maning korroziyaga chidamliligini ta’minlaydigan asosiy kom-
ponent xrom hisoblanadi. Qotishmada uning miqdori 17—19 %.
Qotishmaning korroziyaga chidamliligini ta’minlaydigan xromning
minimal miqdori 12—13 % dan kam bo‘lmasligi kerak.
Qotishmaning plastikligini oshirish uchun 8—11 % nikel
qo‘shiladi. Nikel borligi qotishmani bolg‘alanuvchan qiladi, bu
esa, bosim bilan ishlov berishni osonlashtiradi.
Kobalt — qizg‘ish tusli kumushsimon oq metall. Havoda va suvda
oksidlanmaydi, organik kislotalar ta’siriga barqaror, ularning
eritmalarida kuchsiz eriydi. Kuchsiz nitrat kislotada kobalt passivlanadi. Тish texnikasi ama-
liyotida kobalt va xrom asosli qotishmalar keng qo‘llaniladigan
bo‘ldi, bunda kobalt yuksak mexanik xossalarni vujudga keltiradi.