Klaster tufayli baliqchilik agrar usuldan sanoat usuliga oʻtmoqda

Klaster tufayli baliqchilik agrar usuldan sanoat usuliga oʻtmoqda
18:31 04 Sentyabr 2020 Klaster
2101 0

Katta avlod vakillarining aytishicha, ilgari baliq narxi mol goʻshtinikidan besh barobar arzon boʻlgan! Bugun-chi? Bozorda baliqning bahosi qancha? Supermarketlarda-chi? Baliqning ayrim turlari mol va qoʻy goʻshti narxiga yetib olgani ayni haqiqat. Davlat statistika qoʻmitasining hisobotida keltirilishicha, 2020-yilning oʻtgan sakkiz oyi davomida goʻsht, shu jumladan, parranda goʻshti va baliq narxi 10 foiz qimmatlashgan.
Xoʻsh, baliq mahsulotlari aholi ogʻrinmasdan xarid qiladigan narxga qachon tushadi?
Ekspertlarning izohlashicha, baliq bahosiga taʼsir qiluvchi bir necha omillar mavjud. Shulardan eng asosiysi, garchi keyingi paytda baliq yetishtirish hajmi ortishi kuzatilayotgan boʻlsa-da, koʻrsatkichlar hali mamlakat aholisi ehtiyojiga yetarli darajaga chiqqani yoʻq. Taklif kam sharoitda talab ortishi va narx yuqori boʻlishi esa bozor iqtisodiyotining oʻzgarmas qonuniyatidir.
Shu bois baliqchilik tarmogʻini rivojlantirish iqtisodiy islohotlarning ustuvor yoʻnalishlaridan biriga aylandi. Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan «Oʻzbekbaliqsanoat» uyushmasi tashkil etilib, tarmoqqa intensiv texnologiyalarni joriy etish, suv havzalaridan unumli foydalanish chora-tadbirlari koʻrilmoqda. Maqsad baliq yetishtirish hajmini keskin oshirish orqali ushbu shifobaxsh parhez mahsulot bahosini aholining barcha qatlami choʻntagi koʻtaradigan darajaga keltirish, qayta ishlash quvvatlarini qayta tiklashdir.
Mahsuldorlikni qanday oshirish mumkin?
Darhaqiqat, baliqchilikda mahsuldorlikni oshirish maqsadida xorijiy davlatlar tajribalari oʻrganilib, amaliyotga ilgʻor usullar keng qoʻllanilmoqda. Bunda suv bilan uzluksiz taʼminlash imkoniyatiga ega boʻlgan baliqchilik xoʻjaliklari ish yuritishning innova­sion shakli boʻlgan klasterlarga ay­lantirilayotgani muhim ahamiyat kasb etmoqda. Sababi baliqchilik klasterlari bosqichma-bosqich mahsulot yetishtirishning intensiv usuliga oʻtkazilmoqda.
Toshkent viloyatidagi “TST Fish Cluster” masʼuliyati cheklangan jamiyati mamlakatimizda birinchilardan boʻlib ish boshlagan baliqchilik klasterlaridan biri hisoblanadi. U Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 1-dekabrdagi tegishli qarori bilan Quyi Chirchiq tumanidagi “Baliqchi” aksiyadorlik jamiyati negizida tashkil etilgan.
Aytish joizki, yangi tuzilma oldiga zamonaviy usullar va intensiv texnologiyalarni jadal oʻzlashtirish, suv havzalari holatini yaxshilash, mavjud moddiy-texnika vositalarini tubdan yangilash evaziga baliq yetishtirishni koʻpaytirish, hatto eksport qilish vazifasi qoʻyilgan edi. Shunday ekan, oʻtgan vaqt mobaynida ushbu vazifalarning ijrosi qanday boʻldi?
— Avvalo, shuni eʼtirof etish kerakki, hozirgi paytda tarmoqni rivojlantirish uchun barcha shart-sharoit yaratib berilmoqda, — deydi “TST Fish Cluster” MCHJ rahbari, senator Murtazo Rahmatov. — Bir misol, 2019-yilning 1-yanvaridan boshlab baliq yetishtirish yillik quvvati kamida 50 tonna boʻlgan klas­terlar dastlabki uch yil davomida barcha soliq va davlat maqsadli jamgʻarmalariga majburiy ajratmalardan ozod etildi. Bu mahsulot yetishtirish agrar usulda qolib ketgan baliqchilik tarmogʻini sanoatlashtirish, unga investitsiya ki­ritish, yangi loyihalarni amalga oshirish uchun juda katta gʻamxoʻrlikdir. Chunki baliqchilikda agrar usuldan sanoat usuliga oʻtishimizni hayotning oʻzi taqozo etyapti. Havzaga baliq chavoqlarini tashlab, tabiiy holda rivojlanishini kutib oʻtiradigan zamon oʻtib ketdi. Mahsuldorlikni oshirish uchun Xitoy, Vetnam, Vengriya, Germaniya kabi davlatlarda oʻzini oqlagan intensiv usullarni keng qoʻllashimiz zarur. Keyingi paytda yurtimizda, asosan, Xitoy usuli ommalashmoqda. Bu esa havzalar oʻrtacha mahsuldorligini 15 — 20 sentnerdan 65 — 70 sentnerga koʻtarishga mustahkam poydevor ­yaratmoqda.