Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Nazorat savollari: 
1. Tuproq xaritalashining   kontseptsiya nimadan iborat? 
2. Tuproq xaritalashi   GAT qanday imkoniyatlar beradi? 
 
11.2. Mavzularga oid elektron tuproq xaritalarini tavsiflash 
 
Geo-axborot  texnologiyalaridan  foydalanish  va  tuproqlarning 
tanazzulga  uchrash  darajasi,  ekin  maydonlarini  inventarizatsiyadan 
o‘tkazish,  er  qurilishi  va  kadastr  ishlarida  monitoring  jarayonini  amalga 
oshirishda  mavzularga  oid  elektron  xaritalarni  tuzib  chiqish  quyidagi 
keltirilgan masalalarni hal qilishni nazarda tutadi: 

 
Qishloq  xo‘jaligi  ekinlari  turlarini  ekish  uchun  er  maydonlarining 
yaroqlilik  darajasini  baholash,  tuproqlarning  unumdorligini  monitoring 
qilish va tuproqlarning alohida xossalarini o‘rganish; 

 
Almashlab ekishni ilmiy jihatdan asoslab berish, erdan foydalanishni 
optimallashtirish,  ekin  maydonlarini,  uchastkalarni  bo‘lib  chiqish,  er 
maydonlarining agro-landshaftlar bo‘yicha hududlashtirilishi; 

 
Er maydonlaridan foydalanishda hududiy cheklanishlarni aniqlash; 

 
Turli  xil  agro-landshaftlar  guruhlari  bo‘yicha  almashlab  ekishni 
joylashtirib chiqishda iqtisodiy ko‘rsatkichlarni aniqlash. 
Mavzularga  oid  elektron  xaritalarni  tuzib  chiqish  masalasini  hal 
qilishda  axborotlarni  yig‘ish,  qayta  ishlash  va  saqlash  etarlicha  darajada 
dolzarb jihatlar hisoblanadi.  
GAT  tarkibida  kompyuter  yordamida  axborotlarni  tahlil  qilish  va 
saqlash  texnologiyalari  spetsifik  ma’lumotlar  bazasi  ko‘rinishida 
tavsiflashlarning ma’lum bir aniq tizimlashtirilgan shaklda bo‘lishini talab 
qiladi, bu holat elektron xaritalarni tuzib chiqish, tarkibida er maydonlari, 
erlardan foydalanish tiplari, tuproqlarning asosiy fizik-kimyoviy xossalari, 
hari  bir  tuproq  tiplari  uchun  potensial  xosildorlik  qiymati  kabi  atribut 
ma’lumotlarni  ishlab  chiqish  va  tizim  tarkibiga  kiritishni  anglatadi.  Bu 
ma’lumotlar matn va jadvallar ko‘rinishida ifodalanishi mumkin va erdan 
foydalanish  maydonlari  hududida  amalga  oshuvchi  barcha  o‘zgarishlarni 
tezkor  tarzda  kuzatib  borish  imkonini  beradi.  Ma’lumotlar  bazasi 
navbatdagi  bosqichda  yangi  axborotlarning  yaratilishi  va  tahlil  qilinishi 
uchun asos sifatida o‘rin tutadi.