Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Nazorat savollari: 
1.
 
GAT - vizual tahlilda atributlar qanday rol o'ynaydi? 
2.
 
Tadqiqotning  qaysi  elementi  ob'ektlarning  tasniflanishi  ularning 
sifatlariga muvofiq? 
3.
 
Tadqiqotning qaysi elementi sifat jihatlariga asoslangan tasniflashdir? 

---

 
120 
4.
 
Tabiiy chegaralar usuli qanday? 
5.
 
Teng intervallar usuli nima? 
6.
 
Kvantiley usuli nimaga ruxsat etadi? 
7.
 
Standart og'ish usuli qanday? 
 
7.3. Uch o‘lchamli model 
 
GAT  tarkibida  joyning  uch  o‘lchamli  modeli  joyning  relefini 
hisobga  olgan  holatda  tuzib  chiqilgan  yuza  tasviri  bo‘lib,  bunda  vektor, 
rastr yoki matritsa tavsifidagi xarita tasviri ifodalanishi mumkin va uning 
tarkibida  ikki  o‘lchamli  xarita  ob’ektlariga  mos  keluvchi  uch  o‘lchamli 
ob’ektlar joylashtirib chiqiladi. Uch o‘lchamli model to‘liq holatdagi uch 
o‘lchamli  xarita  hisoblanadi,  bunda  ushbu  model  ob’ekt  haqidagi 
axborotlar bo‘yicha so‘rovlarni amalga oshirish, uning tashqi ko‘rinishini 
va  tavsiflarini  tahrirlash  maqsadlarida  ushbu  modelning  tarkibiy 
ob’ektlarini tanlash imkonini beradi. Uch o‘lchamli model tarkibida erda 
joylashgan  va  Shuningdek,  er  ostida  joylashgan  ob’ektlarni  ko‘rish 
mumkin.  
Uch  o‘lchamli  modelni  tuzib  chiqish  uzoq  vaqt  davomiyligidagi 
amalga oshiriluvchi tayyorgarlik ishlarini talab qilmaydi, ya’ni bunda ikki 
o‘lchamli  xarita  va  balandlik  matritsasi  mavjud  bo‘lishining  o‘zi  etarli 
hisoblanadi.  Ushbu  ma’lumotlar  bo‘yicha  joyning  tanlab  olingan 
uchastkasi  bo‘yicha  relefning  uch  o‘lchamli  modelini  tuzib  chiqish 
mumkin.  Berilgan  xarita  tarkibida  joylashgan  ob’ektlarni  hisobga  olish 
asosida,  hajmiy  modellarni  tuzib  chiqish  uchun,  har  qanday  hoxlagan 
xarita  klassifikatorlari  tarkibiga  qo‘yiluvchi,  uch  o‘lchamli  ob’ektlarning 
kutubxonasi  talab  qilinadi.  Elektron  vektor  xaritalarda  klassifikatorlar 
bilan  birgalikda  turli  xil  masshtablar  uchun  mo‘ljallangan  uch  o‘lchamli 
tasvirlar  kutubxonasi  ham  mavjud  hisoblanadi.  Mavjud  bo‘lgan  elektron 
xaritalarning hajmiy ko‘rinishini xosil qilish uchun, klassifikator tarkibiga 
bitta yoki bir nechta kutubxonalarni kiritish va tanlab olingan ob’ektlarni 
mos  keluvchi  tasvirlarga  belgilab  chiqish  etarli  hisoblanadi.  Ob’ektlarni 
tarkibiy  qismlari  bo‘yicha  nisbatan  to‘liq  holatda  va  yakka  tartibda 
ifodalash  talab  qilingan  holatlarda,  shartli  belgilar  yordamida  xususiy 
hajmiy tasvirlarni yaratish ham mumkin.  
Joyning  uch  o‘lchamli  modelini  tuzib  chiqish  uchun  boshlang‘ich 
ma’lumotlar  sifatida:  vektor  xarita,  balandlik  matritsasi,  relefning 
triangulyasiya  modeli,  xarita  klassifikatori,  joyning  raqamli  fototasvirlari 
va joy ob’ektlarining raqamli fotografik tasvirlaridan foydalaniladi.  
 

---

 
121