Klassik universitet darsligi o'zbekiston Milliy universitetining 100 yilligiga bag’ishlanadi

Nazorat savollari: 
1. Grafoqurilma nimani anglatadi? 
2. Qanday grafoqurilmalar mavjud? 
3. Grafoqurilmalarni qanday siniflash mumkin? 
4. Katter nimani anglatadi?
 
 
8. GAT TARKIBIDA BOSHQARISHNI TASHKIL QILISH 
 
8.1. Dasturiy ta’minot va uning turlari 
 
Yuqorida tavsiflanganidek, GAT umumiy holatda dasturiy ta’minot 
tavsifiga  ega  bo‘lib,  ya’ni  dasturiy  ta’minot  -  bu  GATning  eng  muhim 
zaruriy  tarkibiy  qismlaridan  biri  hisoblanadi.  Hozirgi  kunda  GAT 
tarkibida ishlanmalar va boshqarish uchun foydalaniluvchi nisbatan keng 
tarqalgan  dasturiy  maxsulotlar  - 
foydalanuvchi uchun mo‘lallangan GAT
 
deb  nomlanadi,  ya’ni  bitta  shaxsiy  kompyuterga  o‘rnatiluvchi  va  faqat 
bitta (garchi, ma’lumotlar mahalliy tarmoqlar yoki internet tarmog‘i orqali 
tarqatilishi  imkoniyatlari  mavjud  bo‘lsa-da)  foydalanuvchi  uchun 
mo‘ljallangan GAT boshqaruvi nazarda tutiladi.  
GAT  bo‘yicha  asosiy  funksional  dasturlar  ko‘plab  ishlab 
chiqaruvchilar  tomonidan  deyarli  ko‘p  jihatdan  umumiyliklarga  ega 
ko‘rinishida yaratiladi, biroq bu dasturlarning kengaytirilish imkoniyatlari 
o‘zaro kuchli darajada farqlanishi mumkin. Ushbu o‘rinda nisbatan keng 
ommalashgan,  foydalanuvchilar  uchun  mo‘ljallangan  GAT  dasturlarini 

---

 
129 
o‘zaro  solishtirishni  amalga  oshiramiz.  Bunda  maqsadga  muvofiq 
bo‘lmagan ilgarilab ketishdan qochish uchun, ushbu dasturlarning texnik 
imkoniyatlariga batafsil to‘xtalib o‘tmaymiz, masalan ularning afzalliklari 
va kamchiliklarini to‘liq tavsiflab bermaymiz, chunki bu haqdagi tegishli 
ma’lumotlarni navbatdagi qismlarda batafsil bayon qilamiz.