Klassik iqtisodiy maktab. Accp-501u shermatov Farhod

Klassik maktab rivojlarishini 4 bosqishi

• 2-bosqichni ingliz iqtisodchisi A. Smit asarlaridagi iqtisodiy gʻoyalar, 3-bosqichni 19-asrning 1-yarmida yashagan fransuz iqtisodchisi J. B. Sey, ingliz iqtisodchilari D. Rikardo, T. Maltus, N. Senior, amerikalik G. Keri asarlarida bayon etilgan qarashlar tashkil etadi. Klassik siyosiy iqtisod maktablarining rivojidagi 4-bosqichni J. S. Mill qarashlari yakunlaydi.

V Petti

• ingliz klassik siyosiy iqtisodining asoschisi. Leyden, Parij va Oksford universitetlarida tibbiyotdan taʼlim olgan. U ser qirra qobiliyatga ega boʻlib, 1647-yilda nusxa koʻpaytiradigan mashina ixtiro qilgan. 1649-yilda fizika doktori ilmiy darajasini olgan, musiqa va anatomiyadan professor. Pettining "Mehnat boylikning otasi, yer esa uning onasidir" degan fikri butun dunyo iqtisodchilari tomonidan tan olinadi. Petti tovarlar qiymatini ularni ishlab chiqarish uchun sarflangan mehnat bilan aniqlash nuqtai nazaridan qoʻshimcha qiymatning kelib chiqishi muammosini hal etishga urindi. 

V Petti

• Uning fikriga kura, renta qoʻshimcha qiymatning umumiy shakli boʻlib, yer rentasi va pul rentasi (foiz) tarzida namoyon boʻladi. Petti differensial yer rentasi muammosini iqtisodchi olimlar orasida birinchi boʻlib oʻrgandi, yerning bahosi toʻgʻrisidagi masala ham Petti tomonidan ilmiy jihatdan toʻgʻri qoʻyildi. Petti davlat statistika xizmati tuzish zarurligi masalasini koʻtardi va statistik maʼlumot toʻplashning ayrim yoʻnalishlarini belgilab berdi.

A Smit

• SMIT (Smith) Adam (1723.5.6, Kerkoldi, Shotlandiya — 1790.17.7, Edinburg) — shotlandiyalik ingliz iqtisodchisi, klassik siyosiy iqtisod maktabining taniqli vakili. Glazgo va Oksford universitetlarida oʻqigan. Glazgo universitetida professor. (1751—63). 1778-yilda Edinburgda bojxona komissari, 1787-yilda Glazgo universiteti rektori.

A Smit

• Smit nuqtai nazariga koʻra, xalqlarning boyligi jamiyatda unumli mehnat bilan band boʻlgan aholi hissasi va mehnat unumdorligi darajasi bilan belgilanadi. Smit daromad va ish haqi masalalarini chuqur tadqiq etadi. Har bir sinf oʻzining asosiy daromadini: ishchilar ish haqi, kapitalistlar foyda, yer egalari esa renta oladilar. Smit ish haqi tirikchilik minimumidan ancha ortiq boʻlishi, bolalar hayoti va tarbiyasiga oid harajatlar ham hisobga olinishi, ish haqi milliy boylik oʻsishiga bevosita boglik boʻlishi kerak degan fikrni olgʻa suradi.