Kitap Kapağı. cdr

B. Araştırma Sahası: Aşağı Çağrankaya Yaylası (Aşağı Yayla) 

Bu  çalışmada  Aşağı  Çağrankaya  Yaylası,  araştırma  sahası  olarak  belirlenmiştir. 

Nüfusunun  büyük  bir  kısmının  şehirlere  yerleşmiş  olması  ve  son  yıllarda  sosyal  yapıda 

dramatik değişikliklerin yaşanması bu yaylayı araştırma konusu açısından cazip kılmaktadır. 

Ayrıca yalnız Çağrankaya(Kafkame) köyünün halkına ait olan  bu yaylanın başka ailelerin 

yerleşimine kapalı olması da kültürü ve değişimi daha iyi değerlendirme fırsatı vermektedir.  

İkizdere  ilçesinde  yer  alan  Aşağı  Çağrankaya  Yaylası,  Çağrankaya  Yaylaları  diye 

anılan üç yayladan ilkidir ve bu yüzden yerel dilde “Aşşaçi (Aşağıdaki)Yayla, Aşağı Yayla 

veya  Küçük  Yayla  adıyla  anılır.  Merkeze  18  km  uzaklıktaki  1800  rakımlı  yayla,  şimdiki 

yoluna  1970’li  yıllarda  kavuşmuştur.  Geleneksel  Çağrankaya  Yayla  Şenliklerinin 

güzergâhında  bulunan  yayla  son  yıllarda  dağcılık  kulüplerinin  ilgisini  çeken,  çevreci  ve 

“sürdürülebilir turizm” ilkesine bağlı Kar Yürüyüşü etkinliğine de ev sahipliği yapmaktadır. 

Aşağı  Yayla’da  150  hane  bulunmakta  olup  bunların  ancak  45-50  tanesi  meskûn 

haldedir.  Birçok  ev  sadece  günlük  veya  birkaç  günlük  tatil  maksatlı  olarak  ziyaret 

edilmektedir.  Sahipleri  tarafından  uzun  yıllardır  ziyaret  edilmeyen  haneler  fazladır. 

Elektrikle 1990 yazında tanışan Aşağı Yayla’da teknolojik ilerlemenin değiştirici gücü son 

yıllarda  artmıştır.  Evler  yenilenirken  tuvaletler  de  içeri  alınmıştır.  Buzdolabının  devreye 

girmesiyle, hayvansal ürünlerin saklandığı, “kadı” adı verilen yöresel ahşap kapların işlevi 

kalmamış;  televizyon,  çamaşır  makinesi,  akıllı  telefon  gibi  teknolojiler  alışıldık  unsurlar 

olmuştur. Son yıllarda betonlaşma da hız kazanmıştır. 2000li yılların başında yaylada sadece 

4 hanenin beton olup bunların da sadece ikisinin meskûn olduğu gözlenirken bugün beton 

yapılı  evler  eski  tip  ahşap  evlerin  sayısına  ulaşmıştır.  2008’de  İdare  Heyeti  tarafından 

kurulan Yayla Koruma Derneği, geleneksel yapının muhafazası için kararlar almış, evlerin 

su  basmayan  taş  duvar  üstüne  ahşap  olarak  yapılması,  meralara  ve  yol  güzergâhına  ev 

yapılmaması  gibi  bir  dizi  kurallar  koymuş,  ancak  bir  yaptırımı  olmayan  bu  kurallar 

uygulanmamıştır. Yeni yapılan ve bazıları apartman tipi olan yüksek binalar, kot farkından 

dolayı  bodrum  katı  yapılmış  olsa  da  hayvan  bakımını  önceleyen  klasik  yaylacı  hayatıyla 

donanmış değildir. Bu sebeple  bu  yeni evlerin,  yöreye has  “ağriken” otunun  yetiştirildiği 

bahçeleri de yoktur. İneklere, dolayısıyla yayla işlerine yer vermeyen, yapı olarak da yarı 

---

Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun 

International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26

th

 - 28

th

 of September 2019 – Giresun

 

209 

 

kentli  bir  hayatı  yansıtan  bu  haneler,  yaylada  üretici  değil  tüketici  sınıfını  işaretler.  Beri 

taraftan bu haneler eski yayla yaşayışını devam ettiren “inek sahibi” aileler için bir geçim 

kapısı olmuştur.  

Yaylacılık faaliyetlerinin merkezinde büyükbaş hayvancılığın (inek) yer aldığı Aşağı 

Yayla’da  geleneksel  yaylacılık  faaliyetleri  sönüşe  geçmiştir.  Eskiden  500-600  civarında 

olduğu söylenen inek sayısı 2019 yazında 27 olarak bildirilmiştir. “İnek” faktörünün hayatın 

ve geçimin merkezinden çekilmesiyle kadınların sosyal hayattaki ve ev içindeki rollerinin 

de kentli ailelerdekiyle benzeşme göstermeye başladığı bir gerçektir.