Kirisiw. O’siw h’a’m rauajlanıwdın’ ulıwma nızamlıqları. Реже: Adam organizminin’ bir pu’tinligi

Leykotsitler-aq qan denesheleri qannın’ yadrolı kletkaları bolıp, aktiv h’a’reketleniw qa’siyetine iye olar h’a’r qıylı bolıp balalarda 1 mm³ qanda 8000 nan 11000 g’a shekem boladı. U’lken adamlarda normada 1 mm³ qanda 6-8 mın’ leykotsit boladı.
Leykotsitler u’sh toparg’a bo’linedi: 1. Da’nesheli leykotsitler. 2. Da’neshesiz leykotsitler. 3. Monotsitler. Da’nesheli leykotsitler o’z gezeginde ja’ne u’sh toparg’a bo’linedi. Neytrofiller, bazofiller h’a’m eozinofiller. Kishi jastag’ı balalarda leykotsitlerge qarag’anda limfotsitlerdin’ protsentlik mug’darı artıq boladı.
Leykotsitlerdin’ normadan ko’beyip ketiwi leykotsitoz delinse, normadan kemip ketiwi leykopeniya delinedi.
Leykotsitler organizmnin’ ishki ortalıg’ının’ qarawılı esaplanadı, sebebi leykotsitler qang’a h’a’m limfag’a tu’sken mikroblardı, viruslardı h’a’m a’piwayılardı organizmnin’ ishine o’tkermewi ushın gu’resedi. Organizmge tu’sken zıyanlı zatlardı neytrallaw qa’siyetine iye. Leykotsitler fagotsitoz jolı menen awqatlanadı. Olar qan tamırlardın’ diywalınan o’tip qan tamırlardan sırttag’ı irin’lesken yaki jaraqatlang’an jerge barıp mikroblarg’a qarsı gu’resiwi, organizmdi qorg’awı mu’mkin.
Trombotsitler-qan plastinkaları, qannın’ formalı elementleri arasında en’ maydası. Trombotsitler su’yek kemiginde payda boladı.
1 mm³ qanda 300 mın’ 400 mın’ qan plastinkaları boladı. Trombotsitlerde jasqa qaray o’zgerip turadı. U’lken adamlarda 1 mm³ qanda 200-400 mın’, 1 jasqa shekemgi balalarda 160-330 mın’, 1 jas penen 2 jas arasındag’ı balalarda 140-370 mın’, 2-3 jasta 150-300 mın’, 3-4 jasta 360-370 mın’ trombotsitler boladı. Trombotsitler qannın’ uyıwında qatnasadı. Bulshıq ettin’ h’a’reketi menen baylanıslı bolg’an fizikalıq jumıs orındlang’anda trombotsitler mug’darı artadı. Bul qublısqa miogen trombotsitoz delinedi.
Qannın’ uyıwı u’lken biologiyalıq a’h’miyetke iye bolıp, jaraqatlang’anda organizmdi qan jog’altıwdan saqlaydı.