Kirisiw. O’siw h’a’m rauajlanıwdın’ ulıwma nızamlıqları. Реже: Adam organizminin’ bir pu’tinligi

Qan, h’a’m ju’rek, qan-tamır sistemasının’ jasqa qaray o’zgeshelikleri.


Реже:
1.Qannın’ a’h’miyeti.
2. Qan aylanıstın’ jasqa qaray qa’siyetleri.
3. Qan basımının’ jasqa qaray o’zgeriwi.
4. Embrionda qan aylanıs.
5. Ju’rek, qan-tamır sistemasının’ gigienası.


Таяныш сөзлер: Eritrotsitler, Leykotsitler, Trombotsitler,İmmunitet, Qan gruppaları,


Organizmnin’ ishki ortalıg’ın qan, limfa h’a’m tkan suyıqlıg’ı payda etedi. Bular tamırlardı h’a’m tkanlar arasındag’ı boslıqlardı toltırıp turadı.
Qan plazmadan h’a’m qan kletkalarınan (formalı elementlerden) turadı. Qannın’ formalı elementlerine, qızıl qan denesheleri-eritrotsitler, aq qan denesheleri-leykotsitler h’a’m qan plastinkaları-trombotsitler jatadı.
Qannın’ formalı elementleri 35% ti quraydı.
Jan’a tuwılg’an balalarda eritrotsitlerdin’ sanı 1mm³ da shama menen 6 mln. g’a shekem boladı. Bul ko’rsetkish bir jasqa kelip to’menleydi, son’ınan a’ste-aqırın ko’beyip baradı. Leykotsitlerdin’ mug’darı da tuwılıw da’wirinde joqarı boladı. Bala o’mirinin’ 5-ku’ninen baslap, bul ko’rsetkish to’menlep baradı h’a’m 1 jasqa kelip 2 barabar kemeyedi, u’lkenlerde bolsa ortasha 1mm³ qanda 7000 leykotsit boladı. Bul o’zgerisler leykotsitlerdin’ h’a’r qıylı formaları esabınan payda boladı, yag’nıy eozinofillerdin’ h’a’m neytrofillerdin’ mug’darı a’ste-aqırın kemip baradı, limfotsitler bolsa ko’beyedi.
Barlıq formalı elementler qan payda etiwshi tkanlarda:-qızıl su’yek kemiginde, limfa tu’yinlerinde, talaqta, ayrı ta’rizli bezde, dem alıw h’a’m as sin’iriw jolları boylap jaylasqan limfa follikulalarında payda boladı.
Qannın’ 65% ti qan plazmasınan turadı. Ol quramalı biologiyalıq ortalıq bolıp, quramında zat almasıwdın’ aralıq h’a’m aqırg’ı o’nimleri, beloklar, h’a’r qıylı duzlar, uglevodlar, lipidler, gormonlar, vitaminler boladı. Plazma organizmnin’ tkan suyıqlıqları menen o’z-ara baylanısta boladı.