Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Feodal tarqoqlik oqibatlari. Kiyev Rusining bo`linib ketishi, avvalo, knyazliklar o`rtasida o`zaro urushlarning kuchayishiga olib kelgan. Bundan tashqari, feodal tarqoqlik mamlakat mudofaa qobiliyatini ham pasaytirgan. Ayni paytda knyazlarning o`zlariga qarashli ayrim hududlarni vorislari o`rtasida taqsimlashlari knyaz-liklarning yanada maydalashib ketishiga olib kelgan.
Feodal tarqoqlik knyaz hokimiyati bilan yirik feodal (boyar)lar o`rtasida nizolarning kuchayishiga ham sabab bo`lgan. Chunki knyazlar cheklanmagan hokimiyatga ega bo`lishga intilganlar. Yirik feodallar esa bunga qarshilik ko`rsatganlar.
Novgorod boyarlar respublikasi. Kiyev Rusidan ajralib chiqqan dastlabki knyazliklardan biri - Novgorod knyazligi edi. Kiyev Rusi tarkibida bo`lgan davrida Novgorod Kiyev Buyuk knyazining o`g`li tomonidan boshqarilar edi. Novgorod shahri knyazlikning poytaxti bo`lgan. Novgorod eng muhim savdo yo`llari kesishgan yerda joylash-gani uchun „dengiz porti" deb atalgan.
Novgorod knyazligida boyarlar ta'siri kuchli edi.
1136- yilda ular knyazni taxtdan ag`darganlar. Knyazlik boyarlar respublikasiga aylangan.
Novgorod hukmdorini xalq vechesi saylagan. U „Boyarlar kengashi" oldida javobgar bo`lgan. Xalq vechesini ham boyarlar boshqargan. Shu tariqa butun hokimiyat boyarlar qo`lida to`plangan. Novgorod respublikasi amalda boyarlar respublikasi edi.
Kiyev knyazligi. Kiyev Rusi parchalangach, Kiyev knyazligi kichrayib qoldi. Turli knyazliklar Kiyev knyazligini bo`ysundirishga harakat qilib ko`rganlar. Bu ishda ular boyarlar madadiga tayanganlar. Biroq Kiyev knyazligining katta harbiy kuchga egaligi ularga o`z maqsadlarini amalga oshirishga imkon bermagan.
Knyazlikka qipchoqlar tomonidan solingan xavf knyazni katta qo`shin saqlashga majbur etardi. Bu qo`shin o`z ichki dushmanlariga qarshi kurashishda knyazning tayanchi ham edi.
XIII asrga kelib vaziyat o`zgardi. Knyaz bilan boyarlar o`rtasidagi nizo knyazlikni zaiflashtirdi. Oqibatda 1203- yilda Volin knyazi Roman Mstislavich Kiyevni egalladi.