Tadqiqot ob’ekti va predmeti. Mirzacho’l vohasida qadimda va o’rta asrlardagi etnik jarayonlar va voha aholisining XIX asr oxiri – XX asr boshlarida etnik tarkibidagi o’zgarishlar, ularning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli tadqiqot ishining ob’ekti va predmeti bo’lib hisoblanadi.
Tadqiqotning maqsad va vazifalari. Tadqiqot maqsadi Mirzacho’l hududida etnik jarayonlarning shakllanishi bosqichlari, qadimda va o’rta asrlardagi aholi manzilgohlari va XIX asr o’rtalari - XIX asr boshlarida yangi aholi markazlarining paydo bo’lishi, ularning xo’jaligi va diniy e’tiqodlari, ko’chib kelgan aholining hududdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatga ko’rsatgan ta’sirini o’rganish bo’lib, bu maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi vazifalar belgilab olindi:
– qadimda va o’rta asrlarda vohadagi tabiiy sharoit va uning Mirzacho’l aholisining etnik tarkibiga ta’sirini yoritib berish;
– аholi manzilgohlari va ularning tuzilishi, uning asosiy xususiyatlarini ko’rsatish;
– aholining etnik tarkibi va hududdagi etnik guruhlarning ijtimoiy- iqtisodiy holatini ochib berish;
– mustamlakachi ma’muriyat hisobotlarida XIX asr oxiri – XX asr boshlarida
Mirzacho’ldagi aholining etnik ahvolining yoritilishi masalalarini tahlil qilish;
– XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Mirzacho’l aholisining mashg’ulotlari to’plangan manbalar tahlili orqali ochib berish;
– XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Mirzacho’l vohasining o’zlashtirilishining aholini etnik tarkibiga ta’sirini yoritib berish;
– Rossiyaning markaziy hududlaridan aholini Mirzacho’lga ko’chirish harakati, bu yerda yangi qishloqlarning bunyod etilishi jarayonlarini yoritib berish va ular bilan mahalliy aholi o’rtasidagi munosabatlarni mohiyatini ochib berishdan iboratdir.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi.Ishning ilmiy yangiligi quyidagilarda o’z aksini topgan:
– Qadimda va o’rta asrlarda vohadagi etnik jarayonlar dissertant tomonidan ilmiy adabiyotlar va manbalarni chuqur o’rganishga harakat qilishi natijasida qiyosiy tahlil etildi;
– XIX asrning oxiri –XX asr boshlarida Mirzacho’ldagi etnik jarayonlar, mahalliy manzilgohlar va vohada tashkil etilgan dastlabki rus qishloqlari ijtimoiy–iqtisodiy tarixini mustaqillik yillarida yaratilayotgan O’zbekistonning yangi tarixining ajralmas bir bo’lagi sifatida ilk bor kompleks, davriy izchillikda va qiyosiy tahlil etilib, xolisona baholandi;
– Rus qishloqlarining paydo bo’lishi va ularning vohadagi demografik jarayonlarga ko’rsatgan ta’siri bosqichma-bosqich o’rganildi;
– Ko’chirib keltirilgan aholi va mahalliy aholi o’rtasidagi munosabatlar o’rganilib, ob’ektiv baho berildi.