Kirish. Elektr yuritma asoslari

4.14-rasm. Ko‘prikli noreversiv boshqariladigan to‘g‘rilagichli EYU sxemasi


4.14-rasmda uch fazali ko‘prikli noreversiv boshqariladigan to‘g‘rilagichli EYU sxemasi keltirilgan. Bu ko‘rinishdagi to‘g‘rilagichdan foydalanilgandagi dvigatel xarakteristikasi 4.13, b-rasmda ko‘rsatilgan ko‘rinishda bo‘ladi. SHu bilan birga bu sxemadagi EYU da, 4.13, a-rasmdagi yuritmaga nisbatan tok pulpsatsiyasi kamroqdir.
Dvigatel xarakteristikalarini to‘rtala kvadrantda xam olish uchun reversiv boshqariladigan to‘g‘rilagichlar ishlatiladi, ular ikki noreversiv to‘g‘rilagichlardan tashkil qilinadi. O‘TD ni to‘rtala kvadrantdagi ishini dvigatel qo‘zg‘atish tokining yo‘nalishini o‘zgartirish xisobiga noreversiv o‘zgartkich yordamida xam amalga oshirish mumkin.
Reversiv BT larda ventillar komplektini boshqarishining ikki asosiy prinsipi ishlatiladi: birgalikdagi va aloxida xoldagi.
Birgalikdagi boshqarishda (4.15, a-rasmga qarang) tiristorlarni boshqarish tizimidan (IFBT) boshqarish impulpslarini U_b bir vaqtning o‘zida ikkala komplekt ventillariga - VS1, VS3, VS5 (katod guruxi) va VS2, VS4, VS6 (anod guruxi) berish ko‘zda tutiladi. Bunda ikki komplektning boshqarish impulpslari orasidagi  ga yaqin siljish burchagining mavjudligi xisobiga, komplektlardan biri to‘g‘rilagich rejimida ishlaydi va tok o‘tkazadi, ikkinchisi esa -invertor rejimida bo‘lib, tok o‘tkazmaydi. Buning uchun to‘g‘rilagich (E_o‘rt) va invertorning (E_o‘ri) e.yu.k.larining o‘rtacha qiymatlari orasida quyidagi munosabat o‘rnatiladi:E_o‘ri > E_o‘rt, ammo e.yu.k.larni oniy qiymatlarining farqi xisobiga komplektlar orasida tenglashtiruvchi tok deb nomlangan tok oqib o‘tadi.4.15, a-rasmdagi sxemada bu tokni chegaralash maqsadida tenglashtiruvchi reaktorlar L1 va L2 ishlatilgan.
Dvigatel xarakteristikalarini ko‘rinishi ventillarni ikkala komplektning boshqarish burchaklarini muvofiklashtirish usuliga bog‘liq bo‘ladi. Bunda, chiziqli muvofiklashtirishda to‘g‘rilagich (_t) va invertor (_i) burchaklarining yig‘indisi  teng ravishda ushlab turiladi, xarakteristikalar chiziqli (4-15, b-rasm) va "G-D" tizimi xarakteristikalariga o‘xshash bo‘ladi.