Kirish. Elektr yuritma asoslari

4.10-rasm Mustaqil qo‘zg‘atishli O‘TD ni magnit oqimi pasaygandagi xarakteristikalari: a-elektromexanik, b-mexanik

MQ O‘TD ni ushbu rostlash usulining ko‘rsatkichlarini aniqlaylik:

• 
  tezlikni rostlash diapazoni bu usulda D=3-4:1 ga teng;
  
• 
  tezlikni rostlash yo‘nalishi - tabiiy xarakteristikadan yuqoriga;
  
• 
  tezlikni rostlash ravonligi - qo‘zg‘atish tokini rostlash ravonligi bilan aniqlanadi;
  
• 
  tezlikni barqarorligi - ancha yuqori, ammo u magnit oqimini pasayishi bilan kamayadi;
  
• 
  usul tejamli xisoblanadi, chunki bunda sezilarli quvvat yo‘qotishlar kuzatilmaydi, uni amalga oshirish katta kapital sarflarni talab qilmaydi;
  

O‘TD ni sunHiy xarakteristikalarda ishlashidagi ruxsat etilgan yuklamani aniqlash uchun odatga ko‘ra (4.3) ifodaga I=I_j kiritiladi


M_j= k F_sunI_j, (4.26)

bunda F_sun - sunHiy xarakteristikaning magnit oqimi.

Rostlashning bu usulida F_sun < F_n bo‘lgani uchun, M_j < M_n bo‘ladi, yaHni O‘TD o‘zining qizish sharoitlariga binoan, sunHiy xarakteristikalarda nominal moment bilan yuklanmasligi kerak.
Uni qanday yuklamani ko‘tara olishini aniqlash maqsadida, tabiiy va sunHiy xarakteristikalarda I=I_n bo‘lgandagi yakorning e.yu.k uchun ifodani yozamiz.
E_t = k F_n _n = U_n - I_n R_ya ;
E_sun = k F_sun _sun = U_n - I_n R_ya ;
U_n-I_n R_ya=const bo‘lganligi uchun, E_t = E_sun bo‘ladi va quyidagi bog‘lanish to‘g‘ri bo‘ladi
F_sun =M_j_sun= F_n_n/_sun, (4.27)

bunda _sun - sunHiy xarakteristikada tok I=I_n bo‘lgandagi tezlik.

(4.27) ifodani (4.26) ga qo‘yish orqali olamiz


M_j _sun=M_n _n=R_n=const. (4.28)

SHunday qilib, O‘TD sunHiy xarakteristikalarda ishlaganda, u o‘zining nominal quvvatigacha yuklanishi mumkin. CHunki, bunda magnit oqimini pasayishi bilan yuklama momenti kamaysa xam, bir paytning o‘zida tezlik ortadi va ularning mexanik quvvatini aniqlovchi ko‘paytmasi o‘zgarmay qoladi va son jixatdan nominal quvvatga teng bo‘ladi. YAHni bu usulda "o‘zgarmas quvvat bilan tezlikni rostlash" amalga oshiriladi. Bu usul metall qirquvchi dastgoxlarda, prokat stanlarida, o‘rovchi qurilmalarda keng qo‘llaniladi..