Kirish Bob

2.2.Tadqiqot o‘tkazish uslubi.
O‘zbekiston O‘simlikshunoslik ITI va Xalqaro Ilmiy markaz SIMMIT(Meksika) dan olingan bug‘doyning nav namunalarining qimmatli xo‘jalik belgilarini tezpisharligi va xosildorligini o‘rganish uchun boshlangich material pitomnigida ekildi.
Kuzgi bug‘doyni tuplanish xususiyatlarini, qishga chidamligi, o‘suv davrida yashovchanligini va mahsuldorligini o‘rganish maqsadida, maysalar to‘la unib chiqqandan boshlab har bir paykalchadan 20 ta o‘simlikni olib, bosh va yon poyalarni hosil bo‘lish tartibi aniqlab boriladi. Mum pishish fazasida mahsuldor tuplanish aniqlanadi.
-yotib qolishga chidamlilik chamalash usuli bilan besh ballik shkala bo‘yicha boshoqlash va donning mum pishish fazalarida aniqlanadi. Tajribada 5-ball yotib qolish kuzatilmagan paykalchalarda, 4-ball ayrim joylarda o‘simlik qisman yotgan paykalchalarda, 3-ball o‘rtacha yotib qolgan paykalchalarda, 2- ball hosil yig‘ishtirilishi qiyin bo‘lgan, kuchli yotib qolgan paykalchalarda, 1- ball hosilni yig‘itirib olishga kirishguncha o‘simliklar, ancha vaqt davomida yotib qolgan, hosilni faqat qo‘lda yig‘ishtirish mumkin bo‘lgan paykalchalarda baholanadi.
Tajribadagi kuzgi bug‘doyning hosil strukturasini aniqlash uchun hosilni yig‘ishtirib olishdan oldin har bir variant va takrorliklarda paykalchalardan 100 tup o‘simlik namunalari olinadi va laboratoriya sharoitida ularda: o‘simlikning bo‘yi, umumiy va mahsuldor poyalar hamda 1m² dagi boshoqli poyalar soni, boshoq uzunligi, boshoq va boshoqchalardagi donlar soni, bir boshoqdagi va 1000 ta donning massasi, 1m² paykalchadan olingan don va don chiqishi, donning ifloslanganlik darajasi, shishasimonligi va naturasi GOST-9353-84 bo‘yicha, hosildorlik dondagi namlik standart (14%) holatiga keltirilib aniqlanadi.
-kuzgi bug‘doyni yetishtirishni iqtisodiy samaradorligi qishloq xo‘jaligida ilmiy tadqiqotlar natijalarini iqtisodiy samaradorligini aniqlash metodikasi bo‘yicha hisoblanadi. .
Tajriba variantlari va takrorlashlar asosida olingan hosildorlikning aniqligi B.A. Dospexovning (1985) dispersion usulida amalga oshiriladi.
Tajriba davomida fenologik kuzatuv, dala va laboratoriya tahlillari Butunrossiya O‘simlikshunoslik ilmiy-tadqiqot institutining “Mejdunarodnыy klassifikator SEV roda Triticum L.” Uslubi asosida amalga oshiriladi.