Kirish. Asosiy tushunchalar. «Mashinasozlik texnologiyasi asoslari» fanining maqsadi va masalalari. Detallarni ishlov berishda bazalash va o’rnatish

Asosiy tushunchalar

Mashina biror bir energiyani boshqasiga aylantiradigan yoki foydali ish bajaradigan maqsadli harakat qiluvchi mexanizm yoki mexanizmlar majmuasidir.

Mahsulot - ishlab-chiqarish korxonalarida ishlab chiqariladigan buyumlardir
Detal — bir jinsli va bir markali materialdan yig’ih operatsiyalarisiz tayerlangan mahsulot.
Bazaviy detallar deb yig’ma birlikdagi boshqa detallarning tegishli ravishda nisbiy holatini belgilovchi, bog’lovchi zveno vazifasini bajaruvchi bazaviy sirtlarga ega bulgan detallarga aytiladi.
Yig’ma birlik (uzel) — bu aloxida yig’ilib va keyinchalik yig’ish jarayonida yaxlit xolda ishtirok etuvchi maxsulotning bir qismidir.


Yig’ish elementlarining sxemasi


Ishlab chiqarishni texnik jihatdan tayyorlash.
Bu jarayon quyidagilarni o’z ichiga oladi: konstruktorlik, texnologik va ishlab chiqarish jarayonini kalendar rejalashtirish.
Ishlab chiqarishni konstruktorlik jihatdan tayyorlash mashina konstruksiyasini ishlab chiqish va mahsulotning umumiy yig’ma chizmasini, uning alohida detallarining va yig’ma elementlarining chizmalarini yaratish va ishlab chiqarishni kerakli konstruktorlik hujjatlar bilan ta'minlashdir.
Ishlab chiqarishni texnologik jihatdan tayyorlash, ya'ni mahsulotni belgilangan muddatda, ko’rsatilgan sifatda, belgilangan xajmda va belgilangan xarajatlar bilan ishlab chiqarish uchun korxonani texnologik jixatdan tayyorlashni ta'minlovchi o’zaro bog’liq bo’lgan jarayonlar yig’indisi tushuniladi.
Kalendar reja deb ishlab chiqarish jarayonini kam sarf bilan, kerakli hajmda va ko’rsatilgan muddatda mahsulot ishlab chiqarishga aytiladi.
Ishlab chiqarish va texnologik jarayonlar

Ishlab chiqarish jarayoni xom ashyodan yoki chala maxsulotdan tayyor maxsulot olish uchun bajariladigan barcha jarayonlar (ishlar) yig’indisidan iborat. Ishlab chiqarish jarayoniga faqatgina asosiy jarayonlar: mashina detallariga mexanik ishlov berish ularni yig’ish kirmasdan, balki yordamchi turdagi jarayonlar: detallarni tashish, nazorat qilish, kesuvchi asboblar va moslamalarni tayyorlash kabi jarayonlar xam kiradi.

Texnologik jarayon material yoki xomashyodan tayyor maxsulot olish maqsadida ularning shaklini, o’lchamlarini va xususiyatlarini belgilangan texnik talablar asosida ketma-ket o’zgartirishdan iborat.
Mexanik ishlov berish texnologik jarayoni ishlab chiqarish jarayonining bir qismidir.