Kirish. Asosiy tushunchalar. «Mashinasozlik texnologiyasi asoslari» fanining maqsadi va masalalari. Detallarni ishlov berishda bazalash va o’rnatish

Ishlab chiqarish takti


Ishlab chiqarish takti, bu bitta detal tayyorlash uchun sarflanadigan vaqt (texnologik jarayon bo’yicha) bo’lib, ikki, yaoni birinchi va ikkinchi detallarni tayyorlash oralig’i bilan o’lchanadi.
Texnologik jarayonlarni ishlab chiqishda muxim bosqichlardan biri ishlab chiqarish turini aniqlash xisoblanadi. Shu sababli texnologik jarayonni loyixalashni boshlang’ich bosqichida bajariladi. Ishlab chiqarish turi maxsulotni ishlab chiqarish uchun texnologik jarayonini tuzishda va korxona ishini tashkil etishga juda katta tasir etadi. Ishlab chiqarish turini asosiy texnologik belgilari 9.1. jadvalda keltirilgan.


Mashinasozlikda ishlab chiqarish turlarini aniqlash

Ishlab chiqarish turini bir necha xil usullarida aniqlanishi mumkin. Ma'lumot berilgan detalga ishlov berish uchun texnologik jarayonni loyixalashda berilgan yillik dasturga (xajmga) asosan 9.2. jadval yordamida ishlab chiqarish turini taxminan aniqlash mumkin.

Bu asosda ishlab chiqilgan texnologik jarayoni bo’yicha xisoblangan ishlab chiqarish taktini o’rtacha donaviy vaqtga nisbatan koeffitsenti K aniqlanadi va bu bilan ishlab chiqarish turiga aniqlik kiritiladi.







Detallarni dastgohlarda o’rnatib ishlov berishda mavjud yuzalar va bazalar
a) ishlov berilayotgan yuza, bu yuzadan ishlov berish natijasida ma'lum qatlamdagi metall olib tashlanadi;
b) bazaviy yuzalar, bu yuzalar ishlov berish jarayonida Detalning xolatini belgilaydi;
v) ishlov berishda ta’minlanadigan o’lcham uchun o’lchov boshi yuzasi;
g) mahkamlashda qisish kuchini qabul qiluvchi yuza;
d) ishlov berilmaydigan yuza; Baza vazifasini yuzalar chiziqlar, nuqtalar va ularning yig’indisi bajarishi mumkin.


Bazalarning turlari
Texnologik bazalar o’rnatish va o’lchov bazalariga bo’linadi. O’rnatish bazasi deb Detalning ishlov berish uchun dastgoxga yoki kesuvi asbobga nisbatan o’rnatishda foydalanilgan yuzaga aytiladi. Mexanik ishlov berilmagan yuza qora, ishlov berilgani esa toza baza deb yuritiladi
O’rnatish bazalari asosiy va yordamchi bo’ladi. Asosiy o’rnatish bazasi deb detalning ishlov berish jarayonida uchraydigan va boshqa yuzalar bilan tutash xamda tutash yuzalar bilan yig’ilgan mashinada birgalikda xizmat bajaruvchi detallar yuzasiga aytiladi. Masalan, tishli g’ildirakni markaziy teshigi.