Kirish. 1 Maruza Boyitish jarayonlarida texnika xavfsizligi qoidalari. Reja: Boyitish jarayonida umumiy xavfsizlik talablari

Porshenli chuktirish mashinalarini sikli

Porshenli cho‘ktirish mashinalarida suvning xarakat tezligi porshen xarakat tezligidan farq qiladi. Sababi, porshen bilan devor orasidagi (zazor) oraliq orqali bir qism suv tashqariga chiqib turadi. Bu farq koeffitsienti  orqali xisobga olinadi.  ni kiymati 7 – jadvalda keltirilgan. Bundan tashkari, porshen yuzasi bilan panjara yuzalarini nisbatlari koeffitsient K orqali xisobga olinadi. U xolda, muxit chastotasining tezligi

7- jadval

 ni qiymatini porshen xarakat amplitudasi va panjara teshiklari o‘lchamiga bog‘liqligi

Porshen xarakati amlitudasi, mm	Panjara teshiklari o‘lchami, mm
	1	2	3	4	10	16
5	0,50	0,56	0,60	0,75	0,84	0,94
10	0,52	0,57	0,66	0,78	0,89	0,95
15	0,55	0,59	0,68	0,80	0,94	0,96
20	0,60	0,65	0,70	0,85	0,97	0,98
30	0,73	0,79	0,84	0,89	0,98	0,99
50	0,88	0,92	0,95	0,97	0,99	0,99
100	0,90	0,93	0,96	0,97	0,99	0,99

yoki

;

ifodalar bilan xisoblanadi.

9 Mavzu Cho’ktirish jarayoniga ta’sir qiluvchi omillar. Texnologiyani parametrlari

Reja:

1. 
   Cho’ktirish jarayoniga ta’sir qiluvchi omillar
   
2. 
   CHo‘ktirish usulidan oldin rudalarni shlamlardan tozalash.
   

CHo‘ktirish jarayoniga quyidagi omillar ta’sir qiladi:

1. 
   Boyitilayotgan ruda xossasi (yirikligi, granulometrik, fraksion tarkibi, shakli, qattiqliligi) unumdorligi.
   
2. 
   Gidrodinamik (suvning sarfi, t:j; suv bosimi, zichligi, qovushqoqligi va boshqalar)
   
3. 
   Aerogidrodinamik (cho‘ktirish sikli, chastota, amplituda)
   
4. 
   Konstruktiv – panjara yuzasi, pulsatsiya xosil qilishi usuli, qattiq moddalarni mashinadan chiqarish usuli.
   

8-jadval

CHo‘ktirish mashinalari amplitudasi va chastotasi

Foydali qazilmaning Turi	d, mm	L	1 daqiqadagi tebranishlar soni	Mashina turi
Temir rudasi	-50+8 -12 -6 -1	20 16 10-14 4-6	55 180 250-300 260	Porshensiz Xarakatlanuvchi konusli -//- -//-
Marganets rudasi	-60+3 -20+8 -8+3 -3 -1	200 gacha 40-50 18-40 10-15 4-5	67 120-128 140-200 225 350	Porshensiz Porshenli -//- -//- Xarakatlanuvchi konusli
Sochma oltin rudasi	-1	15-30	125-180	Diafragmali

Jarayonni moslash uchun operativ va nooperativ faktorlardan foydalaniladi. Nooperativ faktorlarga konstruktiv va ruda xossalari xamda suv va havo bosimi kiradi. CHo‘ktirish usuli bilan boyitish jarayoniga ta’sir qiluvchi omillarni taxlil qilib chiqamiz.

Boyitalayotgan ruda zarrachalarini o‘lchamini kichiklashishi ajralish zichligini (∆r) oshiradi, o‘rtacha extimollik farqini (E) ozaytiradi. Ajralish zichligini oshishiga sabab, mayda zarrachalarni ko‘payishi muxitni og‘irlashtiradi. Ikkinchisiga sabab, muxitning reologik xossalarini yomonlashuvi va taglikda mayda zarrachalar xarakat tezligini saqlashdir. Masalan: ko‘mirni boyitishda d=6 mm bo‘lsa E=100 kg/m³, ∆r = 14001500 kg/m³ , d=-3+1 mm bo‘lsa E=180-190 kg/m³ , ∆r=1700-1900 kg/m³ bo‘ladi.

CHo‘ktirish usulidan oldin rudalarni shlamlardan tozalash kerak.

1. 
   Rudani fraksion tarkibi boyitishga katta ta’sir qiladi. Boyitilishi qiyin rudalarda maxsulotlar toza chiqmaydi.
   
2. 
   Mexaniq mustaxkamligi kichik bo‘lsa shlam xosil bo‘lishi mumkin.
   
3. 
   Ruda zarrachasini yalpoq bo‘lishi taglik xossalarini yomonlashtiradi.
   
4. 
   YUkni kattalashishi cho‘ktirish mashinasida materiallar xarakat tezligini oshirishga, mashinada bo‘lish vaqtni ozaytirishga, ajralish aniqligini kamayishiga olib keladi. YUkni ozayishi esa og‘ir maxsulotni engil zarrachalar bilan ifloslanishiga olib keladi.
   

6. Tebranishlar chastotasi (pulsatsiya) kam bo‘lsa oqimni yuqoriga xarakatlanish tezligi oshirish mumkin, tebranishlar amplitudasi katta bo‘ladi, taglik ko‘tarilishi maksimal darajada etadi. Taglikni bo‘shoqligi oshadi. Ammo marom turg‘un bo‘lmaydi.

Tebranishlar chastotasi katta bo‘lsa maromni turg‘unligni yuqori bo‘ladi, ammo taglikning bo‘shoqlik darajasi kamayadi.

7.Havo bosimini oshishi mutanosib ravishda oqimni yuqoriga va pastga xarakatlanish tezliklarini, tebranishlar amplitudasini, taglikni ko‘tarilishini oshiradi.

8. Panjara ostiga suv berish yo‘li bilan cho‘ktirish mashinalarining ish faoliyatini yaxshilashga (moslashga) osonroq erishiladi.

Panjara ostiga beriladigan suv sarfi

V=q_oS, l/s

ifoda bilan aniqlanadi.

Bu erda q – koeffitsient (0,180,25);

_o – eng katta zarrachani erkin tushish tezligi, mm/s;

S – panjara yuzasi, m²_.

Jarayonni unumdorligini xisoblash uchun quyidagi tenglamadan foydalaniladi:

t/soat

Bu erda: _ur – zarrachalarni urtacha zichligi, t/m³ _;

S – chuktirish yuzasi, m²_;

N – taglik balandligi;

K – taglikni katlamlanish tezligi, 1/s

 - koffitsient.

ajralish mezoni.

Bu erda: - boyitmadagi yot fraksiyalar yinigdisi, dastlabki material xisobiga nisbatan, %.

=5,29,6 tasniflangan materiallar uchun.

=12,7-32,7 tasniflanmaganlari uchun.

Dastgox unumdorligi kancha katta bo‘lsa ning qiymati shuncha yuqori bo‘ladi.

 ning kiymati 1,6 dan 2,9 gacha.

K ning kiymati 0,01 dan 0, 5 1/s gacha bo‘ladi.

Agar =6,18 bo‘lsa

bo‘ladi.

10 Maruza CHo‘ktirish mashinalarining asosiy parametrlari va ishlash tartibiga bog’liq omillar.

Reja:

1.