Kirish. 1 Maruza Boyitish jarayonlarida texnika xavfsizligi qoidalari. Reja: Boyitish jarayonida umumiy xavfsizlik talablari

8.Maruza CHo‘ktirish sikli jarayonining umumiy tavsifi

Reja:

1. 
   Cho’ktirish sikli jarayoni va uning turlari
   
2. 
   Porshensiz chuktirish mashinalarini sikli
   
3. 
   Porshenli chuktirish mashinalarini sikli
   

Cho’ktirish sikli jarayoni

CHo‘ktirish sikli deb, bir tebranishlar davrida taglikdagi muxit xarakatining qonuniyat bilan o‘zgarishiga aytiladi.

CHo‘ktirish siklini muxit va zarrachalar xarakati tezliklarini vaqtga bog‘liqligini grafik usulda tasvirlash qabul qilingan.

Oqimning yuqoriga va pastga qarab xarakatlanishi davrida xar qanday siklda muxitda «ko‘tarilish» (pod’yom) «sokinlik» (pauza) va «tushish» (opuskanie) jarayoni yuz beradi. Sikllar bir-biridan ko‘tarilish, sokinlik, tushish jarayonlarining davomiyligi bilan farqlanadilar.

Simmetrik va asimetrik cho‘ktirish sikllari mavjud.

Vaqt ichida muxit tezligini sinusoidali ko‘rinishda o‘zgaruvchi garmonik sikl – simmetrik siklga kiradi ( 1.12a - rasm), boshqalari esa assimetrik sikl guruxi xisoblanadilar (12b,v,g - rasmlar).

Garmonik siklda muxitning ko‘chish masofasi xarakat tezligini o‘zgarishi

(45)

(46)

ifodalar bilan aniqlanadi.

Bu erda: S – muxitni ko‘chish masofasi, mm;

L – tebranishlar amplitudasi:

n – bir minutdagi muxitning tebranishlar soni;

t – vaqt, sikl boshlanishidan xisoblanadi;

U – muxit oqimining tezligi.

Agar, panjara ostidan bir xil tezlik bilan qo‘shimcha suv berilsa U_n muxit oqimining tezligi

ifoda bilan aniqlanadi.

12 - rasm. a) Garmonik siklda yuqoriga va pastga qarab xarakatlanayotgan oqim tezliklari bir xil (U_v = U_n) va ularning xarakat davrlari xam teng (t_v = t_n).

Garmonik sikldan tashqari olimlar tomonidan juda ko‘p har xil sikllar taklif qilingan. Eng ko‘p tarkalganlari Mayer, Berda va Tomos sikllaridir.

Mayer siklida (12 ,b-rasm) oqimning yuqoriga va pastga qarab xarakatlanish davrlari qisqa, sokinlik davri esa uzoq davom etadi.

Berda siklida (12, v -rasm) oqimning yuqoriga xarakatlanish tezligi katta, davri qisqa, pastga qarab xarakatlanish tezligi kichik, davri ko‘proq «sokinlik» yo‘q.

Tomas (12, g-rasm) oqimni pastga qarab xarakatlanishiga nisbatan yuqoriga qarab xarakatlanish tezligi kichik, davri uzoq. Oqim yuqoriga qarab ancha vaqt bir xil tezlik bilan xarakat qiladi.

37- rasm. CHo‘ktirish sikllari sxemasi

a)- garmonik; b)- sikl Meyera; v) – sikl Berda; g – sikl Tomasa; 1 – muxitni bosib o‘tgan yo‘li (s); 2- tezligi (u) t_b- ko‘tarilish; t_n-pauza; t_n- tushishi uchun ketgan vaqt