Kimyoviy rеаksiyalаr kinеtikаsi vа muvоzаnаt

Temperaturaning ortishi bilan moddalarning eruvchanligi ham ortib boradi. Buning sababi moddalarning erish issikligi mavzusida batafsil baen etildi. Moddalar eruvchanligini temperaturaga boglikligi eruvchanlik grafigida ko‘rsatiladi. Ushbu grafikdan foydalanib xohlagan temperaturada (1000C gacha) turli moddalarning 100 g. erituvchida necha gramm erishini bilib olish mumkin.

• Temperaturaning ortishi bilan moddalarning eruvchanligi ham ortib boradi. Buning sababi moddalarning erish issikligi mavzusida batafsil baen etildi. Moddalar eruvchanligini temperaturaga boglikligi eruvchanlik grafigida ko‘rsatiladi. Ushbu grafikdan foydalanib xohlagan temperaturada (1000C gacha) turli moddalarning 100 g. erituvchida necha gramm erishini bilib olish mumkin.
• Qattiq moddalarning eruvchanligi bosimga bog‘liq bo‘lmaydi.
• Suyuq moddalar suyuqliklarda eriganda turlicha (cheksiz yoki cheklanmagan miqdorda) eriydi yoki aralashadi. Masalan, spirt suvda cheklanmagan miqdorda eriydi, boshkacha aytganda spirt va suv xohlagan miqdoriy nisbatlarda aralashadi

Dietil efiri (C2H5 – O – C2H5) xona temperaturasida suvda cheklanmagan miqdorda eriydi, ya’ni suv va efir aralashmasi ikki qavatdan iborat bo‘ladi. Yuqori qatlam – suvning efirdagi tuyingan eritmasi bo‘lsa, pastki qatlam efirning suvdagi to‘yingan eritmasidir. Temperaturaning ortishi bu moddalarni bir-biridan eruvchanligini oshiradi va ma’lum temperaturada ikkala modda o‘zaro xohlagan nisbatda aralashadi.

• Dietil efiri (C2H5 – O – C2H5) xona temperaturasida suvda cheklanmagan miqdorda eriydi, ya’ni suv va efir aralashmasi ikki qavatdan iborat bo‘ladi. Yuqori qatlam – suvning efirdagi tuyingan eritmasi bo‘lsa, pastki qatlam efirning suvdagi to‘yingan eritmasidir. Temperaturaning ortishi bu moddalarni bir-biridan eruvchanligini oshiradi va ma’lum temperaturada ikkala modda o‘zaro xohlagan nisbatda aralashadi.
• O‘zaro cheklangan miqdorda eruvchi suyuqliklarning cheksiz eruvchanlik holatiga utadigan emperature suyuqliklarning kritik erish temperaturasi deyiladi. Bunga misol: fenol (C6H5OH ) 66,40C da suvda cheklangan miqdorda eriydi, 66,40C dan boshlab esa, fenol cheklanmagan miqdorda suvda, suv esa fenolda eriydi (aralashadi). Shuning uchun “fenol-suv” sistemasi uchun 66,40C kritik erish temperaturasi deyiladi.