Kimyoviy bog‘lanish va molekula tuzilishi Reja

7-rasm. Valent orbitallarining gibridlanishi.

Markaziy atomdagi bo’linmagan elektronlar juftining molekula tuzilishiga ta’siri.

• Metan, suv va ammiak molekulalari valent burchaklar
• CH4 109o28 , NH3107,5o , H2O 104,5 o.

• 8-rasm. Metan, suv va ammiak molekulasidagi
• kimyoviy bog’larning hosil bo’lishi.

sp- BeF2, CO2 valent burchaklar 180o .

• sp- BeF2, CO2 valent burchaklar 180o .
• EA3 burchak 120o . BF3, SO3 .
• :EA2 SO2, NO2, H2SO3 va HNO2
• sp3 (CCl4, CF4, CH4, HClO4, H2SO4, H3PO4
• SP3 (NH3, HClO, HClO2, H3O+, PCl3) .

4. Kimyoviy bog’ning asosiy tavsiflari

• Bog’ning uzunligi bog’lanishda ishtirok etgan atomlarning yadrolari orasidagi masofadir.
• Bog’larning uzunligi nanometrda (nm) yoki Ao da .
• C-F, C-Cl, C-Br, C-I
• 0,138 nm , 0,214 nm
• C-C da 0,154 nm CC da 0,120 nm
• C-F, H-H, O=O va NN
• 0,142 0,074; 0,0121; 0,110 nm
• Kimyoviy bog’ni uzish uchun zarur bo’ladigan eng kam energiyaga bog’lanish energiyasi deyiladi. kJ/mol
• C-C, C=C, CC qatorida 486,2 kJ/ mil dan 945,3 kJ/mol
• gacha C-F va C-I C-F bog’idir (486,1 kJ/mol).
• Kimyoviy bog’lanishlar orasidagi burchak valent burchaklar deyiladi.

5. Molekulyar orbitallar usuli

• VBU usuli kamchiliklari:
• - ba’zi moddalarda elektron juftlar yordamisiz bog’lanish . XIX asrning oxirida Tomson (H2+)
• -tarkibida toq elektronlar bo’lgan moddalargina magnitga tortiladi.
• -erkin radikallar tarkibida ham juftlanmagan elektronlar bo’ladi.
• -benzolga o’xshash aromatik uglevodorodlarning tuzilishini VBU tushuntirib bera olmaydi.
• -toq elektronlarning rolini ko’rsatadigan nazariya 1932 yilda Xund va Malliken yaratgan, bu nazariya molekulyar orbitallar(MO) nazariyasi .